ETİK KURALLARI VE SORUMLULUKLARI

Uluslararası Suçlar ve Tarih (UST)/International Crimes(ICH) dergisine gönderilen bilimsel yazılarda, ICMJE (International Committee of Medical Journal Editors) tavsiyeleri ile COPE’un (Committee on Publication Ethics) Editör ve Yazarlar için Uluslararası Standartları dikkate alınacaktır.

 

Yazar Ve Yardımcı Yazarların Etik Görev ve Sorumlulukları

1. Etik kurul kararı gerektiren çalışmalar;

1.1.1. Tüm bilim dallarında yapılan araştırmalar için ve etik kurul kararı gerektiren klinik ve deneysel insan ve hayvanlar üzerindeki;

1.1.2. Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırma;

1.1.3. insan ve hayvanların (materyal/veriler dahil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanılmalıdır.

1.2.1. İnsanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalar;

1.2.2. Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar;

1.2.3. Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar;

1.2.4. Ayrı ayrı etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.

1.3. İzinle ilgili bilgiler (kurul adı, tarih ve sayı no) makalenin “Yöntem” bölümünde ve ayrıca ilk/son sayfasında yer verilmelidir.

1.4. Makale yükleme esnasında, makale dosyasına ilave olarak Etik Kurul Onay dosyası da sisteme yüklenmelidir.

1.5. Ayrıca, olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmesi gereklidir.

2. Makalede yasal/özel izin alınmasının gerekip gerekmediği belirtilmiş olmalıdır. Eğer çalışma bir kurumda yapılan uygulamayı kapsıyor ise; ilgili kurumdan, hangi tarihte ve hangi karar veya sayı numarası ile izin alındığı açıkça belirtilmelidir.

3. Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve bunun makalede (kaynak gösterilerek) belirtilmesi gerekmektedir.

4. Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğunun belirtilmesi gerekmektedir.

5. Çalışmanın destek kaynaklarından tümünün makalenin teşekkür kısmında belirtilmesi gerekir.

6. Dergiye gönderilen makalelerin yazarları, makalelerinin orijinal olduğundan ve makalede yapılan alıntılar için etik ilkelere uygun alıntılama yöntemleri kullanılmalıdır.

7. Tüm yazarlar, makalenin tüm bölümlerinden sorumludur.

8. Yazarlar, yazılarında her türlü çıkar çatışmasını ya da çakışmasını açıkça beyan etmelidir. Yazıların konusu ile ilgili olarak çıkar çatışması ya da çakışması bulunmadığı durumlarda da bu beyan mutlaka makalede yer almalıdır. En yaygın çıkar çatışması/çakışması türleri şunlandır: mali destek, eğitim veya diğer fon türleri, kişisel veya kurumsal ilişkiler ve üyeliklerdir.

9. Gönderilen makaleler başka herhangi bir dergiye gönderilmemiş olmalıdır. Bir dergide süreç tamamlandığında ve ilgili makale reddedildiğinde başka bir dergiye değerlendirme için gönderebilir. Aynı makaleyi aynı anda birden fazla dergiye göndermek etik olmayan yayıncılık davranışıdır. Yazarlar ayrıca makaleyi daha önce başka bir yerde yayınlanmamış olmalıdır.

10. Bir yazar yayınlanmış eserinde önemli bir hata veya yanlışlıkla karşılaştığında, dergi editörünü veya yayıncısına bu durumu derhal bildirmek ve makaleyi geri çekmek veya düzeltmek için editörle iş birliği yapmakla yükümlüdür.

11. Bir çalışmada kavram, tasarım, performans, veri toplama ve/veya analizlere büyük katkı sağlayan araştırmacılar; yazıların hazırlanmasında veya eleştirel revizyonunda yer alan araştırmacılar ve makalelerin son halini onaylayan ve gönderimini kabul eden araştırmacılar sorumlu yazar olarak çalışmaya dahil edilmelidir. Bunun dışında; başka katkı yapanlar (örneğin teknik destek, yazma ve düzenleme yardımcıları, genel katkılar vb.) yazarlar listesine dahil edilmemeli, ancak bu kişilerin yapmış oldukları katkılara teşekkür bölümünde yer verilmelidir.

12. Değerlendirme süreci başlamış bir makaleye yazar ekleme, yazar sırası değiştirme, yazar çıkarma gibi işlemlere ihtiyaç duyulduğu takdirde dergi yönetimine tüm yazarların onayı ile başvuruda yapılabilir. Dergi yönetimi başvuruyu inceleyip kararı sorumlu yazara bildirir.

 

Editörün Etik Görev ve Sorumlulukları

1. Editör makalenin özgün değerine, derginin amaçlarına ve etik kurallara dayanılarak makale hakkındaki kararını vermelidir.

2. Editör ancak özgün değeri yüksek, dergi amaçlarına ve etik kurallar dikkate alınarak hazırlanmış makaleleleri değerlendirme sürecine almalıdır.

3. Editör ve alan editörü önemli bir gerekçe olmadığı sürece olumlu yöndeki hakem görüşlerini dikkate almaları gerekir.

4. Yazarlardan gelen talep ve görüşlere geri bildirimler ile dönüş yapılması gerekmektedir.

5. Hakemler makale konusuna uygun olarak seçilmelidir.

6. Hakem ile yazarlar arasında çıkar çatışması ve çıkar ilişkisi olmamasına özen göstermelidir.

7. Makale değerlendirme sürecinde hakemlere rehberlik edilmeli ve talep edilen bilgi sağlanmalıdır.

8. Editör, kör hakemlik uygulaması ile yazar ve hakemin kimlik bilgilerini gizlemekle yükümlüdür.

9. Hakemlerin makaleyi zamanında, tarafsız ve bilimsel olarak değerlendirmesi için gereken uyarıların yapılması ve tedbirlerin alınması gerekmektedir.

10. Hakem sayısının artırması yönünde gayret göstermelidir.

11. Editör, makaleler hakkında danışma kurulunun görüş ve önerilerini dikkate alması gerekmektedir.

12. Editör makale hakkında alacağı kararlar dergi sahibi ve yayıncı kuruluştan bağımsız olmalıdır.

13. Editör; dergide yayına verilecek makalelerde dergi yayın ilkelerini, dergi amaçlarını ve uluslararası standartları gözetmekle sorumludur.

14. Editör makale yazarlarının rızası haricindeki kişisel bilgilerini üçüncü kişilere aktarmamakla sorumludur.

15. Editör makale içeriklerinde insan ve hayvanlar üzerinde yapılmış çalışmalar olması durumunda insan ve hayvan haklarını korumakla sorumludur. Editör etik kurul raporu alınması gereken çalışmalarda etik kurul onayı gönderilmemesi durumunda makaleyi reddetmekle sorumludur.

16. Editör dergiye gönderilen ve yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet haklarını korumakla sorumludur.

17. Editör hakem, yazar ve okuyuculardan gelen şikâyetlere açık ve aydınlatıcı cevap vermekle sorumludur.

18. Editör makalelerin tarafsız ve bağımsız olarak değerlendirme süreçlerinin tamamlanması için yazarlar, hakemler ve üçüncü kişiler arasında oluşabilecek çıkar ilişkisi ve çatışmalarına karşı önlem almakla sorumludur.

19. Editör yayınlanan çalışmalar hakkında okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcılardan gelen geri bildirimleri dikkate almak ve gereken cevapları ve işlemleri yapmakla yükümlüdür.

 

Hakemlerin Etik Sorumlulukları

• Hakemler makaleyi çıkar çatışması ve ilişkisi olması durumunda makaleyi değerlendirmemekle sorumudur.

• Hakemler makaleyi gizlilik ve tarafsızlık ilkelerine dikkat ederek değerlendirmekle sorumludur.

• Hakemler kendilerine gönderilen çalışmayı değerlendirme süreci tamamlanıncaya ve yayına verilinceye kadar herhangi bir amaç için kullanamaz.

• Hakemler makaleyi değerlendirirken yazarların cinsiyeti, milliyeti, dini inançları, siyasi görüşlerinin değerlendirmeye etki etmesine izin vermemekle sorumludur.

• Hakemler makaleyi değerlendirirken nazik ve yapıcı bir dil kullanmalıdır. Hakaret içeren, iftira ve düşmanlık belirten yorum ve ifadelerden kaçınmalıdır.

• Hakemler makaleyi zamanında ve etik kurallara dikkat ederek değerlendirmekle sorumludur.

 

TR Dizin 2021 Kriterleri

Etik kurallar başlığı altında aşağıdaki hususlara da uyulmaktadır.

• Sosyal bilimler dahil olmak üzere tüm bilim dallarında yapılan araştırmalar için ve etik kurul kararı gerektiren klinik ve deneysel insan ve hayvanlar üzerindeki çalışmalar için ayrı ayrı etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.

• Bu başlık altında, hakem, yazar ve editör için ayrı başlıklar altında etik kurallarla ilgili bilgi verilmelidir.

• Makalelerde Araştırma ve Yayın Etiğine uyulduğuna dair ifadeye yer verilmelidir.

• Ulusal ve uluslararası standartlara atıf yaparak, dergide ve/veya web sayfasında etik ilkeler ayrı başlık altında belirtilmelidir. Örneğin; dergilere gönderilen bilimsel yazılarda, ICMJE (International Committee of Medical Journal Editors) tavsiyeleri ile COPE (Committee on Publication Ethics)’un Editör ve Yazarlar için Uluslararası Standartları dikkate alınmalıdır.

• Etik kurul izni gerektiren çalışmalarda, izinle ilgili bilgiler (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde ve ayrıca makale ilk/son sayfasında yer verilmelidir. Olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmesi gereklidir.

• Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine riayet edilmesi gerekmektedir.

• Makale sonunda; Araştırmacıların Katkı Oranı beyanı, varsa Destek ve Teşekkür Beyanı, Çatışma Beyanı verilmesi.

 

Not: 2020 yılı öncesi araştırma verileri kullanılmış, yüksek lisans/doktora çalışmalarından üretilmiş (makalede belirtilmelidir), bir önceki yıl dergiye yayın başvurusunda bulunulmuş, kabul edilmiş ama henüz yayımlanmamış makaleler için geriye dönük etik kurul izni gerekmemektedir. Çalışmanızın bu durumu taşıdığını lütfen beyan formunda belirtiniz.