Uluslararası Suçlar ve Tarih / International Crimes and History - Sayı / Issue: 19

Uluslararası Suçlar ve Tarih / International Crimes and History

Sayı : 19
Yıl : 2018
Fiyat : 17.00 TL

PDF İndir
Editörün Notu

Uluslararası Suçlar ve Tarih / International Crimes and History dergisinin (UST / ICH) 19. sayısı altı araştırma makalesi, bir değerlendirme yazısı ve bir kitap incelemesinden oluşmaktadır.

UST/ICH’nin bu sayısında yer alan ilk makale, Dikran M. Zenginkuzucu’nun “Filistin Devleti’nin Başvurusu Bağlamında Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Yargı Yetkisi ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin Rolünün Analizi” başlıklı çalışmasıdır. Dikran M. Zenginkuzucu bu çalışmasında, on yıllardan bu yana Orta Doğu’da insani, sosyolojik ve siyasi çözümsüzlüklerin nedeni olan İsrail-Filistin sorununa değinmektedir. Orta Doğu’da yaşanan karmaşaların en önemli sebeplerinden olan ve etki ve sonuçları tüm dünya siyaseti açısından öneme sahip bu meselenin ve olası çözümünün en önemli boyutlarından bir tanesi hiç kuşkusuz hukuki boyutudur. Dikran M. Zenginkuzucu çalışmasında, Filistin Devleti Hükümeti’nin, İsrail Devleti’nin işlediğini iddia ettiği insanlığa karşı suçlar ve savaş suçları sebebiyle Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne yaptığı başvuruları; bu bağlamda Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin yer, zaman, kişi ve konu bakımından yargı yetkisini ve bu çerçevede BM Güvenlik Konseyi’nin konuyla ilgili olası rollerini ve bu rollerin muhtemel sonuçlarını incelemektedir.

Günümüzde enerji kaynakları ve madenlere ulaşım ve bunların kontrolü uluslararası siyasi rekabetin en önemli meselelerinden bir tanesidir. Konunun uluslararası siyaset boyutunun yanında, bu kaynaklardan elde edilen kazancın paylaşılması, ülke içi refah politikaları açısından da önemlidir. Liubov Suliandziga “Indigenous Peoples and Extractive Companies: The Case of the Russian Arctic” (Yerli Halklar ve Petrol, Gaz ve Madencilik Şirketleri: Rusya’nın Kuzey Kutup Bölgeleri Örneği) başlıklı çalışmasında, bu konuyu Rusya Federasyonu özelinde irdelemekte ve Rusya’nın kuzey kutup bölgelerinde enerji ve maden şirketleri ile bu bölgelerdeki yerli halklar arasındaki ilişkileri faydapaylaşımı sorunsalı çerçevesinde değerlendirmektedir. Liubov Suliandziga çalışmasında, zengin enerji kaynakları ve madenlere sahip Rusya’nın kuzey kutup bölgelerinde yaşayan yerli halkların, kendi topraklarından çıkartılan bu kaynaklar sayesinde elde edilen faydadan oldukça yetersiz bir şekilde yararlanabildiklerini göstermektedir. 

Rusya Federasyonu’nun Ukrayna’ya bağlı Kırım Yarımadası’nı 2014yılının Şubat-Mart aylarında önce işgal sonra yasadışı ilhakının, Kırım ve Kırım’ın yerli halkı (indigenous people) olan Kırım Tatarlarına olan akademik ve siyasi ilgiyi artırdığı görülmektedir. Nitekim UST/ICH, 2015 yılında yayınlanan 16. sayısını Kırım ve Kırım Tatarları’na ayırmıştı. Kırım’ın işgal ve yasadışı ilhakı ve bununla ilgili olarak Kırım’ın yerli halkı Kırım Tatarları’nın yaşadıkları sorunlara geçen yaklaşık beş senelik süre zarfında bir çözüm bulunamamıştır.

UST/ICH’nin bu sayısında Kırım ve Kırım Tatarları’nı konu edinen üç çalışma yer almaktadır. Bunlardan ilki, 1917-1918 yıllarında Kırım’ın Bolşevikler tarafından ilk kez işgal edildiği üç ay boyunca yaşanan sürece odaklanan, Ufuk Aykol’un kaleme aldığı “Kırım Ahalî Cumhuriyeti ve Kırım’da İlk Bolşevik İşgali (1917-1918)” başlıklı makaledir. Ufuk Aykol’un bu çalışması, 1917-1918 Bolşevik işgalinin, yeni yeni gelişmesine rağmen hızlı bir şekilde güçlenme eğiliminde olan, devletleşme hedefindeki Kırım Tatar milli hareketinin, Bolşevikler tarafından hangi yollarla ve nasıl bir şiddetle bastırıldığını irdelemektedir.

Kırım’ın Rusya Federasyonu tarafından işgal ve yasadışı ilhakı farklı devletler ve uluslararası örgütlerin tepkisini çekmekte gecikmemiştir. Mustafa Kemal Öztopal, “Önde Gelen Uluslararası Örgütlerin Kırım’ın Yasadışı İlhakına Tepkileri” başlıklı çalışmasında, Birleşmiş Milletler; Avrupa Birliği; NATO; Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı; Şanghay İşbirliği Örgütü; Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü ve İslam İşbirliği Teşkilatı gibi önemli uluslararası örgütlerin Kırım’ın işgal ve yasadışı ilhakı karşında verdikleri tepkilerin bir panoramasını sunmaktadır.


Ukrayna’da Kasım 2013-Şubat 2014 arasında gerçekleşen ve Euromeydan veya Onur Devrimi olarak adlandırılan devrimsel süreç; bunu takip eden Kırım’ın Rusya Federasyonu tarafından işgal ve yasadışı ilhakı ve Ukrayna’nın doğusunda hükümete bağlı güçler ve Rusya Federasyonu destekli ayrılıkçılar arasında başlayan çatışmalar,Ukrayna’nın iç ve dış siyasetinde ve ulus kurulum süreçlerinde çok önemli dönüşümlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. 2014 ve sonrası süreçte, Kırım Tatarları’nın büyük çoğunluğunun Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü savunması ve Rusya Federasyonu’nun Kırım’ı işgal veyasadışı ilhakına karşı kararlı bir direniş sergilemiş olmaları, Ukrayna Devleti ve Kırım Tatarları arasındaki ilişkilerin yeniden şekillenmesi sonucunu doğurmuştur. Fethi Kurtiy Şahin, “2014 Sonrasında Kırım Tatarları ve Ukrayna: Ortak Bir Düşman Karşısında Yeniden Kurulan İlişkiler” başlıklı çalışmasında, bu bağlamda, Ukrayna Devleti ve Kırım Tatarları arasındaki ilişkilerin değişimini ve gelişmesini incelemektedir.

UST/ICH’nin bu sayısında yer alan altıncı makale, Garabet K. Moumdjian’ın kaleme aldığı “Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde 1925 (Ağrı) ve 1937 (Dersim) Kürt İsyanlarına Ermeni Katılımı: “Gizli Ermenilerin” Kökenlerinin İzini Sürmek” başlıklı, erken Cumhuriyet döneminde yaşanan Kürt ayaklanmalarındaki Ermeni Taşnaksutyun partisinin rolünü konu alan çalışmadır. Moumdjian’ın 1915 olaylarını tanımlama şekli hukuk dışı ve kabul edilemez olmakla birlikte, buçalışma, 1930’larda yaşanmış olan Ağrı ile Dersim ayaklanmalarına Ermeni militanların katılımı konusunda şimdiye dek yayınlanmamış Taşnaksutyun ve diğer Ermeni arşiv belgelerini okuyucuyla buluşturması ve konu hakkındaki literatürde bazı boşlukları doldurması açısından önemlidir. Bu çalışmada yer alan ve Taşnaksutyun arşivlerinden yayınlanan birincil belgeler ile Taşnaksutyun partisinin en önemli isimlerinin anılarından yapılan alıntılar, Taşnaksutyun ve diğer Ermeni unsurların, 1930’lardaki Kürt ayaklanmalarına katılımlarına dair kesin kanıtlar sunmaktadır. Bu haliyle Moumdjian’ın çalışması, günümüzdeki Ermeni-Kürt ilişkilerine dair önemli ipuçları da vermektedir.

Jeremy Salt, “Review Essay: Reinforcing an Unbalanced Narrative” (İnceleme: Dengelenmemiş Bir Anlatıyı Takviye Etmek) başlıklı yazısında, 2018’de Stanford University Press tarafından yayınlanan Yiğit Akın’ın “When the War Came Home. The Ottomans’ Great War and the Devastation of an Empire” başlıklı kitabın bir değerlendirmesini sunmaktadır.

UST / ICH’nin bu sayısında yer alan son yazı ise Cengiz Haksöz’ün kaleme aldığı “Ethnic Cleansing of Turks in Bulgaria” (Bulgaristan’daki Türklere Karşı Etnik Temizlik) başlıklı kitap incelemesidir. Cengiz Haksöz bu incelemesinde, 2019 yılı içinde Routledge tarafındanyayınlanacak olan, Tomasz Kamusella’nın yazarı olduğu “EthnicCleansing During the Cold War: The Forgotten 1989 Expulsion of Turks from Communist Bulgaria” başlıklı kitabının bir tahlilini yapmaktadır.

İçindekiler

“Yazarlar”. Uluslararası Suçlar ve Tarih Dergisi / International Crimes and History Journal 19 (2018): 4-5.


“Contributors”. Uluslararası Suçlar ve Tarih Dergisi / International Crimes and History Journal 19 (2018): 6-7.


Kılıç, Alev. “Editörün Notu”. Uluslararası Suçlar ve Tarih Dergisi / International Crimes and History Journal 19 (2018): 9-11.

Kılıç, Alev. “Editorial Note”. Uluslararası Suçlar ve Tarih Dergisi / International Crimes and History Journal 19 (2018): 13-15.

 

ARAŞTIRMA MAKALELERİ / RESEARCH ARTICLES


Zenginkuzucu, Dikran M. “Filistin Devleti’nin Başvurusubağlamında Uluslararası Cezamahkemesi’nin Yargı Yetkisi Vebirleşmiş Milletler Güvenlikkonseyi’nin Rolünün Analizi/Jurisdiction of International Criminal Court in the Context of the Referral of the State of Palestine and an Analysis of the Role of United Nations Security Council”. Uluslararası Suçlar ve Tarih/International Crimes and History 19 (2018): 17-48.

Suliandziga, Liubov. “Indigenous Peoples and Extractive Companies: The Case of the Russian Arctic/Yerli Halklar ve Petrol, Gaz ve Madencilik Şirketleri: Rusya’nın Kuzey Kutup Bölgeleri Örneği”. Uluslararası Suçlar ve Tarih/International Crimes and History 19 (2018): 49-73.

Aykol, Ufuk. “Kırım Ahalî Cumhuriyeti ve Kırım’da İlk Bolşevik İşgali (1917-1918)/The Crimean People’s Republic and the First Bolshevik Invasionof Crimea (1917-1918)”. Uluslararası Suçlar ve Tarih/International Crimes and History 19 (2018): 75-103.

Öztopal, Mustafa Kemal. “Önde Gelen Uluslararası Örgütlerin Kırım’ın Yasadışı İlhakına Tepkileri/The Reactions of the Leading International Organizations to the Illegal Annexation of Crimea”. Uluslararası Suçlar ve Tarih/International Crimes and History 19 (2018).

Şahin, Fethi Kurtiy. “2014 Sonrasında Kırım Tatarları ve Ukrayna:Ortak Bir Düşman Karşısında Yeniden Kurulan İlişkiler/Crimean Tatars and Ukraine After 2014: New Relations Established Against a Common Enemy”. Uluslararası Suçlar ve Tarih/International Crimes and History 19 (2018): 137-76.

Moumdjian, Garabet K. “Armenian Involvement in the 1925 (Ararat) and 1937 (Dersim) Kurdish Rebellions in Republican Turkey: Mapping the Origins of ‘Hidden Armenians’/Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde 1925 (Ağrı) ve 1937 (Dersim) Kürt İsyanlarına Ermeni Katılımı: ‘Gizli Ermenilerin’ Kökenlerinin İzini Sürmek”. Uluslararası Suçlar ve Tarih/International Crimes and History 18 (2018): 177-242.

 

İNCELEME YAZISI / REVIEW ESSAY


Salt, Jeremy. “Review Essay: Reinforcing an Unbalanced Narrative/İnceleme: Dengelenmemiş Bir Anlatıyı Takviye Etmek)”. Uluslararası Suçlar ve Tarih/International Crimes and History 18 (2018): 243-52.

 

KİTAP İNCELEMESİ / BOOK REVIEW


Haksöz, Cengiz. “Ethnic Cleansing of Turks in Bulgaria /Bulgaristan’daki Türklere Karşı Etnik Temizlik”. Uluslararası Suçlar ve Tarih/International Crimes and History 18 (2018): 253-58.

Yazarlar

Ufuk Aykol, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi’nden “Kırım Mecmuası’nda Tatar Kimliği (1918-1919)” başlıklı bitirme teziyle mezun oldu. Halen, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı’nda “Müstakil Kırım Hanlığı’nın İlk Dönemi (1774-1777)” adlı tez çalışması ile yüksek lisans çalışmalarına devam etmektedir. Beykoz Çavuşbaşı Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nde tarih öğretmeni olarak görev yapan Aykol, 2016 yılından bu yana Türk Edebiyatı Vakfı tarafından yayınlanan“Türk Edebiyatı”dergisinin yazı kurulunda yer almaktadır.

Garabet K. Moumdjian, Kaliforniya Üniversitesi, Los Angeles’dan (UCLA) Tarih alanında doktora derecesine sahiptir. Dr. Moumdjian çeşitli akademik posizyonlarda bulunmuştur. 4-9. sınıflar için hazırlanmış çok ciltli “Tarihimiz” (Mer Badmutyune) başlıklı tarih ders kitabının yazarıdır. Bunun yanında, iki akademik eserin, yaklaşık on kitap bölümünün ve akademik dergilerde yayınlanmış pek çok makalenin yazarıdır.

Mustafa Kemal Öztopal, İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi Türk Dünyası İşletme Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden (Kırgızistan) 2009 yılında mezun olduktan sonra, 2017 yılında “Rusya Federasyonu’nun Kırım’ı İlhakına Uluslararası Tepkiler” başlıklı teziyle Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı’ndan yüksek lisans derecesini almıştır. Halen Giresun Üniversitesi Espiye Meslek Yüksekokulu’nda görev yapmaktadır. Başlıca çalışma alanları, Avrasya, Karadeniz Havzası ve Orta Asya’dır.

Cengiz Haksöz, Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden 2003 yılında mezun olduktan sonra yüksek lisans derecesini Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Sosyoloji Bölümü’nden 2007 yılında almıştır. Halen, Pittsburgh Üniversitesi Antropoloji Bölümü ile Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyoloji Bölümü'nde doktora adayıdır. Cengiz Haksöz’ün başlıca ilgi alanları coğrafi bölge olarak Balkanlar, Doğu Avrupa, Türkiye ve Kuzey Amerika'dır. Azınlık hakları, yemek-gıda, kolektif hafıza, sınırlar, kimlik, azınlık, etnisite, dil, din, milliyetçilik, mekân ve kent çalışmaları ise Haksöz’ün teorik ilgi alanları arasında yer almaktadır. 

Liubov Suliandziga, Moskova Devlet Dilbilim Üniversitesi’nden İngilizce ve Fransızca dillerinde Uluslararası İlişkiler ve Sosyal-Siyasal Çalışmalar uzmanı olarak mezun olmuştur. 2013 yılında, Leuven Katolik Üniversitesi’nden (Belçika) Avrupa Çalışmaları alanında yüksek lisans derecesini almıştır. 2014 yılından, Kyushu Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde (Japonya) Çift Ana Dal Yüksek Lisans Programı’nda çalışmalarına başlamıştır. Liubov Suliandziga, 2009-2012 yıllarında RAIPON (the Russian Association of Indigenous Peoples of the North) ve CSIPN (Center for Support of Indigenous Peoples of the North) çalışmalarına katılmış, yerli halkların haklarının ihlali konularında araştırmalarda bulunmuş, Rusya’daki yerli halkların yaşam standartları hakkında araştırmalar yapmış ve Birleşmiş Milletler ve Dünya Bankası’nın düzenlediği konferanslara katılmıştır. Liubov Suliandziga halen Kyushu Üniversitesi Sosyal ve Kültürel Çalışmalar Fakültesi’nde araştırma görevlisi olarak çalışmakta ve yerli halkların hakları üzerine olan çalışmalarına devam etmektedir.

Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta olan Fethi Kurtiy Şahin, aynı üniversitenin Bölge Çalışmaları Doktora Programı’nda akademik çalışmalarını sürdürmektedir. Sovyet sonrası coğrafya, milliyetçilikler, etnisite, Ukrayna ve Kırım Tatarları üzerine araştırmalarına devam eden Şahin’in, ODTÜ Avrasya Çalışmaları Yüksek Lisans Programı’nda 2016 yılında savunduğu “Crimean Tatar Factor and Euromaidan in Ukraine's Nation Building Efforts: Novelties and Changesafter 2014” başlıklı tezi Mustafa N. Parlar Vakfı tarafından yılın tezi ödülüne layık görülmüştür.

1970 yılında İstanbul’da doğan Dr. Öğretim Üyesi Dikran M. Zenginkuzucu, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nü 1994 yılında bitirdi ve aynı yıl  Strasbourg’da Uluslararası İnsan Hakları Enstitüsü’nden lisansüstü bursu kazandı. 2011’de İstanbul Üniversitesi’nden doktora derecesi aldı. Yayınlanmış üç kitabı ve uluslararası ve ulusal dergilerde yayınlanmış çeşitli makaleleri ve konferans tebliğleri vardır. Halen İstanbul Esenyurt Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde öğretim üyesidir. Uluslararası hukuk, uluslararası yatırım hukuku, uluslararası örgütler, uyuşmazlık çözümü ve insan hakları alanlarında çalışmaktadır. İngilizce, Fransızca ve Ermenice dillerini bilmektedir.

Melbourne, Boğaziçi ve Bilkent üniversitelerinde öğretim üyeliğigörevlerinde bulunmuş olan Jeremy Salt, modern Orta Doğu tarihi;Orta Doğu’da din ve siyaset; medya ve siyaset ve propaganda konularındadersler vermiştir. “Imperialism, Evangelism and the Ottoman Armenians1878-1896” (Frank Cass, London, 1993) ve “The Unmaking of the MiddleEast. A History of Western Disorder in Arab Lands” (Berkeley: Universityof California Press, 2008) başlıklı kitapların yazarıdır. “The Last OttomanWars. The Human Cost 1877-1923” başlıklı üçüncü kitabı 2019 yılında yayınlanacaktır. Salt’ın,Middle East Policy, Third World Quarterly, Middle Eastern Studies, Muslim World, Current History,International Journal of Turkish Studies, Journal of Palestine Studies ve Review of ArmenianStudies dergilerinde yayınlanmış makaleleri de bulunmaktadır.