Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin 6-7 Ekim günleri Ermenistan’a yaptığı ziyaret sırasında Türkiye’nin Ermeni soykırım iddialarını tanımasını istemesi ve tanımadığı takdirde Fransa’nın soykırım iddialarını inkâr eden kişilerin cezalandırılmasını öngören kanun tasarısının kabul edilebileceğini bildirmesi, Türkler için olduğu kadar Ermeniler için de bir sürpriz olmuştur. Zira, Fransa öteden beri Ermeni tezlerini desteklemiş olmakla beraber, hiçbir Fransız devlet adamı bu derecede ileri gitmemiş ve özellikle kimse Türkiye’den Ermeni soykırımı varsayımını kabul etmesini istememiş ve bunun için bir süre vermemiştir. Bu hayli garip durumun açıklanması için biraz geri gitmemiz gerekmektedir. Bilindiği üzere Fransa, hayli duraksamalardan sonra, 2001 yılında bir cümleden oluşan kanunu kabul ederek Ermeni soykırım iddialarını tanımış ve bu olay iki ülke arasında ciddi gerginliklere neden olmuştu. Bu kanunun kabulünden bir süre sonra, Fransa’daki Ermeni çevreleri kanunun yeterli olmadığını ileri sürmüşler ve Ermeni soykırımı olduğunu inkâr eden kişileri cezalandıran bir başka kanunun kabul edilmesini, Yahudi Holokostu’nu inkâr edenler için böyle bir kanun bulunduğunu da belirterek, istemişlerdir. Fransız Millet Meclisi 12 Ekim 2006 tarihinde, Ermeni soykırım iddialarını inkâr edenlerin beş yıla kadar hapis ve 45.000 Avro'ya kadar da para cezasına çarptırılmasını öngören bir kanun tasarısını kabul etmiştir. Bu tasarının kanunlaşması için Senato tarafından da onaylanması gerekmekteydi. Ancak Senato bu tasarıyı, gündeminde tutmakla beraber, dört buçuk yıl görüşmemiştir. Bu, altı yıl için seçilen senatörlerin günlük siyasetten daha az etkilenmelerinin bir sonucudur. Çoğunluğunu Sağ ve Merkez partililerin oluşturduğu senatörler, Sosyalist ve diğer sol eğilimli olup azınlıkta bulunan senatörlere göre, Türkiye ile olan ilişiklilere daha fazla önem vermişlerdir. Ayrıca, sağ-sol ayırımı yapılmadan senatörlerin büyük bir kısmı, tarihi olayların kanunlar aracılığı ile resmi bir şekilde yorumlanmasına karşı çıkmışlardır. Gerçekten de son yıllarda Fransa’da sömürgecilik ve esir ticareti gibi tarihi olaylar hakkında değer hükmü veren ve “Hafıza Kanunları” olarak tanımlanan kanunlar çıkarılmaya başlanmıştı. Fransız tarihçilerinin önemli bir bölümü, tarafsız tarihi araştırmalarını engellediği veya zedelediği gibi gerekçelerle, bu kanunlara karşı çıkmış ve bu görüş kamuoyunun büyük bir bölümü tarafında da paylaşılmıştı. Ermeniler söz konusu tasarının Senato’da gündeme alınması için büyük çaba harcamışlar, bu arada Cumhurbaşkanı adayı olan Nicolas Sarkozy’den de, başkan seçildiği takdirde tasarının Senato’da görüşülmesini destekleyeceğine dair söz almışlardır. Ne var ki Sarkozy, Cumhurbaşkanı seçildikten sonra tutumunu da değiştirmiş ve “Hafıza Kanunları” aleyhinde davranmaya başlamıştır. Öteden beri Ermeni soykırımı iddiasını çekincesiz destekleyen Sosyalist Partisi senatörleri, bu yılın Mayıs ayında Ermeni soykırımı iddialarını inkâr edenlerin cezalandırılmasını öngören tasarıyı (bundan sonra bu tasarı için kısaca “inkâr tasarısı” diyeceğiz) gündeme aldırmayı başarmışlardır. Tasarı önce Senato’nun Kanunlar Komitesi’nde ele alınmış ve Komite, tasarının Fransız Anayasası’nın suç ve cezaların yasallığı ile fikir ve ifade özgürlükleri hakkındaki ilkelerine aykırı olduğuna oybirliği ile karar vermiştir. Kanunlar Komitesi’nin bu konudaki raporu Senato Genel Kurulu’nda kabul edilince tasarı reddedilmiş olmuştur. Bu konuda yapılan oylamada Sağ ve Merkez partileri Komisyon raporu lehinde, Sosyalistler ve diğer Sol partiler ise aleyhte oy vermişlerdir. Bu arada Sosyalistlerin yarıdan fazlasının oylamaya katılmadığı gözlemlenmiştir. İnkâr Kanunu’nun kabul edilmeyişi Fransız Ermenilerinde büyük bir yenilgi, bir bozgun gibi kabul edilmiş, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Sarkozy’ye oy verilmemesi söylemleri artmıştır. Bu arada 25 Eylül 2011 tarihinde yapılan Senato kısmi seçimlerinde Sol partiler 3 oy farkla da olsa Senato’daki çoğunluğu ele geçirmişlerdir. Diğer yandan gelecek Nisan ayında yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı seçimleri için Sosyalist Parti’den aday olmak isteyen, bu partinin eski Birinci Sekreteri François Hollande, Senato’daki yeni oluşan Sol çoğunluktan “inkâr tasarısı”nı yeniden ele almasını isteyeceğini söylemesi tasarının kanunlaşması şansını arttırmıştır. Bu durumun, cumhurbaşkanlığı için yapılan kamuoyu yoklamalarında iyi sonuçlar alamayan Sarkozy’in Ermeni sorunu konusunda izlemekte olduğu politikayı değiştirmeye götürdüğü anlaşılmaktadır. Bu değişikliğin ilk belirtisini 28–29 Eylül 2011 tarihinde Fransa’ ya bir çalışma ziyareti yapan Ermenistan Başkanı Serj Sarkisyan’a gösterilen olağanüstü ilgi ve sıcak karşılama oluşturmuştur. Böylelikle “inkâr tasarısı”nın Senato’da reddi nedeniyle Fransız Ermenilerinde Sarkozy’e ve iktidar partilere duyulan kırgınlık, bir ölçüde olsun giderilmeye çalışılmıştır. Diğer yandan Sarkozy’nın politika değiştirdiği bir hafta kadar sonra Ermenistan’a yaptığı resmi ziyaret sırasında tam anlamıyla ortaya çıkmıştır. Yarın Devam Edeceğiz.