Eylül ayı içinde, Almanya’nın istihbarat teşkilatı olan Federal Anayasayı Koruma Teşkilatı Başkanı Hans-Georg Maassen Almanya’da yükselen aşırı sağa hoşgörülü yaklaşımı nedeniyle görevden alındı. Bu gelişme sürpriz bir karar olmamıştır. Maassen Almanya’da 8’i Türk 10 kişinin öldürülmesinden sorumlu Neo-Nazi eğilimli Nasyonel Sosyalist Yeraltı (NSU[1]) terör örgütüne karşı verilen mücadeleyi de bloke ettiği gerekçesiyle zamanında eleştirilmişti. Avrupa’nın genelinde olduğu gibi Almanya’da da sağ popülizmin yükselmesiyle Hans-Georg Maassen’in aşırı sağ eğilimler sergilemesinin paralellik göstermesi Alman kamuoyunda büyük ses getirmiştir. Bu durum Merkel’in iktidarının eleştirilmesine neden olmuştur.

Hans-Georg Maassen, Alman istihbaratının başındaki görevinden sonra daha üst düzey bir pozisyon olan İçişleri Bakanlığı müsteşarlığı görevine getirilmiş, kamuoyunun tepkisi üzerine bu görevinden de alınarak İçişleri Bakanlığı “Özel Danışmanı” olarak atanmasına karar verilmiştir.[2]Bu kararsızlık Almanya Şansölyesi Angela Merkel’in konumunu sarsmış, Merkel kamuoyundan özür dilemek durumunda kalmıştır.[3]Bu olay sonrasında Şansölye Merkel’in otoritesi sallantıya uğramış, Maassen’in görevden alınmasına rağmen başka önemli pozisyonlara getirilmesi ve maaşının aynı düzeyde kalması kamuoyunda güvensizlik yaşanmasına neden olmuştur. Merkel’in itibar kaybetmesinin başka bir sonucu olarak da Merkel tarafından favori isim olarak ön plana çıkan, 13 yıldır Hristiyan Birlik (CDU/CSU) Grup Başkanlığı yapan Volker Kauder seçilememiştir. Kauder’in yardımcısı Ralph Brinkhaus ise yarışı kazanan isimdir. Aşırı sağ parti AfD’nin Genel Başkanı Alexander Gauland, bu gelişmeyi Merkel’in otorite kaybı olarak nitelendirmiştir. AfD Meclis Grubu Başkanı Alice Weidel de “Merkel döneminin sonunun başlangıcı olarak değerlendirmiştir.[4]

Avrupa genelinde aşırı sağın desteklenmesi, Almanya’da da Alman İstihbarat Şefi tarafından Almanya’daki aşırı sağ görüşlü kitlelerin destek bulması skandal olarak nitelendirilmektedir. Maassen aşırı sağ sempatizanı olduğu için, Almanya’daki istihbaratın başından alınmıştır. 

Yabancı düşmanlığının yaşanmadığı tek bir gün olmayan Avrupa’da, Birliğin kurucularından Almanya, aşırı sağ popülist söylemin güçlendiği bir ülkedir. Ancak Almanya’yı, aşırı sağın geliştiği diğer Avrupa ülkelerinden farklı kılan özellik ise, bilinen tarihi geçmişine rağmen aşırı sağın resmi kamu kurumları tarafından destek bulmasıdır. NSU davası ile ilgili daha önce yaptığımız çalışmada NSU davası sonuçlanmasına rağmen kamuoyu için tatmin edici bir sonuç olmadığını kaleme almıştık.[5]NSU davası dolayısıyla göreve getirilen Maassen’in NSU aleyhine hiçbir faaliyette yer almaması tepki çekmiştir. Hatta Sol Partiden Meclis Başkanvekili Petra Pau, Maassen’in davayı bloke ettiğini söylemiştir.[6]Öte yandan bu tutumu, Maassen’in pozisyonunun sarsılmasına neden olmuştur. Görevden alınması ise şaşırılacak bir durum değildir. Nitekim Martin Schulz bu tahminini Maassen görevden alınmadan kısa bir süre önce dile getirmişti.[7]

Yazın başından beri, yapılan kamuoyu yoklamalarında ırkçı, göçmen karşıtı AfD (Alm. Alternativ für Deutschland)[8]partisinin oylarının arttığı görülmektedir. Öyle ki bugün sandık başına gidilecek olsa sandıktan ikinci parti olacak kadar güçlenmesi hem aşırı sağ eğilimli olmayan Alman halkını hem de Avrupa’yı endişelendirmektedir.[9]Yazın yapılan kamuoyu yoklamasına göre Almanya’nın en köklü partisi olan Sosyal Demokrat Parti’nin (SPD) iki puan kaybetmesi ve AfD’nin üç puan kazanması endişe verici olarak nitelendirilmişti.[10]Son duruma göre, Hristiyan Demokrat Birliği (CDU) ve Hristiyan Sosyal Birliği (CSU) koalisyonu %28 oy alarak ilk sırada, %18’le AfD yer almaktadır. Geçtiğimiz yaz aylarında AfD karşısında direnen SPD en son yapılan kamuoyu yoklamasında %17 ile üçüncü sırada yer almıştır.[11]Alman İstihbarat eski şefi Maassen’in görevden alınması sonrası AfD’nin oylarının arttığını söylemek mümkündür. Son zamanlarda Almanya’da Protestan Kilisesi’ne bağlı Sosyal Bilimler Enstitüsü tarafından yapılan bir araştırmaya göre ise AfD’nin oylarının neden yükseldiği sorusunun cevabı ortadadır. Araştırmanın sonucunda, Alman halkının %54’ü İslam’ın kendi toplumları ile uyumsuz olduğu görüşündedir. Yapılan araştırmanın bir başka sonucuna göre ise Alman halkının %69’u Müslümanların Almanya’da gündelik hayatın bir parçası olduğunun düşünmektedir.[12]Bu çelişkili durum, siyasetçiler tarafından da benimsenmektedir.

Bir süredir Neo-Nazi örgütlerinde görülen aşırı sağ ve ırkçılık hareketleri artık resmi kamu kurumlarının temsilcileri tarafından da sergilenmeye başlamıştır. Yükselişte olan oyları dolayısıyla endişe yaratan AfD ve aşırı milliyetçi protestolar her geçen gün güç kazanmaktadır. Daha da endişe veren nokta ise, barışın, bireylerin huzurunun ve özgürlük ve hukuk değerlerinin savunulduğu Kıta Avrupası’nın günümüzde içinde bulunduğu karanlık durumdur. AB, toplumdan dışlamaya ve ayrıma karşı olduklarını hedef ve değerler listesinde ifade etmektedir, ancak bu değerler kâğıt üzerinde kalmaya mahkûm gibi görünmektedir.[13]