Amerika Birleşik Devletleri (ABD) son dönemde gündeme Kürdistan İşçi Partisi (PKK)’nin Suriye uzantısı PYD’nin silahlı yapılanması Halk Koruma Birlikleri[1] (YPG)’ne silah sevkiyatı ile gündeme gelmektedir. Önceleri silah sevkiyatında bulunmadığını iddia eden ABD’nin daha sonraları adı geçen örgüte silah sevkiyatında bulunduğu ortaya çıkmıştır. Bu gelişme, gündemi son zamanlarda meşgul etse de ABD’nin bölgedeki Kürtlere yönelik çalışması yeni bir durum değildir. Bundan 22 yıl önce de ABD’nin bölgedeki Kürt mültecileri eğitmek için çaba harcadığı bilinmektedir. Yani bugün ABD’nin yardımının temelleri eskilere dayanmaktadır.

Türkiye’nin bulunduğu coğrafyada ABD’nin Türkiye’nin çıkarlarına ters yönde tutum almasının ötesinde Suriye’de terör örgütü PYD’nin silahlı kolu YPG’ye gizlice silah sevkiyatında bulunması Türkiye ve bölge ülkeleri tarafından tepki ile karşılanmıştır. Hâlbuki uzun zaman önce değil, bir yıldan biraz fazla süre önce, ABD yetkilileri PYD’nin aralarında Suriyeli, Süryani ve Hristiyan Ermenilerin de[2] bulunduğu silahlandırılmış yapılanması YPG’nin[3] PKK bağlantılı bir örgüt olduğunu ifade etmekle de kalmayıp, PKK’nin sadece Türkiye’nin değil, ABD nezdinde de terör örgütü olduğunu söylemişti[4]. ABD’nin bu konuya dâhil olması yeni bir durum değildir. 1990-1991 yıllarındaki 1. Körfez Savaşı ve İngilizce orijinali “Poised Hammer” olan ve “Kalkık Horoz” olması gerekirken Türkçe’ye “Çekiç Güç” olarak tercüme edilen olgu sonrasında, 1996 yılında Irak’ın Kuzeyinde seçme bir Kürt topluluğunun Amerika Birleşik Devletleri tarafından özel olarak yetiştirilmek üzere bölge dışına sevkedildikleri bilinmektedir. Mülteci olarak aktarıldıkları yer bugün Kuzey Kore’nin vurmakla tehdit ettiği ama daha sonra vazgeçtiği ABD’nin Guam Adasıdır.

Guam Adası

545 kilometrekarelik yüzölçümü olan Guam Adası, Kuzey Pasifik Okyanusu’nun en geniş ve nüfus yoğunluğu en fazla olan adasıdır. Kuzey Mariana Adaları’nın en güneyinde yer almaktadır. Başkenti Hagåtña (Agana)’dır.[5] Turistik bir tatil adası değildir. 160 bin nüfusu bulunmaktadır. Fizikî olarak aktif volkanlar çevrili olan Ada, ABD’nin altı bin askerinin bulunduğu askeri bir üs olarak kullanılmaktadır. ABD toprağıdır.[6]

[7]

Yakın Geçmişte Guam Adası

Guam Adası’nın askeri tarih açısından son derece önemli bir rolü bulunmaktadır. Ada’nın 1954-1975 yılları arasında yaşanan Vietnam savaşı sırasında da önemli bir rolü bulunmaktadır.[8] 1996 yılının Eylül ayında ise Ada’ya ABD tarafından 6636 Iraklı Kürt mülteci getirilmiştir[9]. 1970lerde Barzani’nin başarısız devriminden ve 1990-1991 Körfez Savaşı’ndan sonra yerleri değiştirilen Enfal Kürtleri Saddam yönetiminden kaçırılarak Guam Adası’na gönderilmiştir. Buraya gönderilen Kürtler artık Guamlı Kürtler olarak anılacaktır. 1946’da kurulan, Mustafa Barzani’nin kurucusu olan Kürdistan Demokratik Partisi ve 1975’te kurulan Kürdistan Yurtseverler Birliği arasında kayda değer siyasi bir anlaşmazlık vardır. Bu siyasi anlaşmazlığa ilaveten, dini çatışmaların da gözlemlendiği bölgeden gelen Kürtlerin iyi eğitim aldıkları, İngilizce eğitiminde başarılı oldukları belirtilmektedir[10]. Guam’da eğitim gördüğü ifade edilen Kürt sığınmacılardan bazıları Irak’ın Kuzeyi’ne yerleştirilmiş, bazıları ise ABD’nin Tennessee eyaletinin başkenti Nashville’e gönderilmiştir. Aslında Kürtlerin Nashville’deki varlığı 1970’lere dayanmaktadır. Bugün Nashville’de 15.000 civarında Amerikan vatandaşı Kürt yaşamaktadır.[11] Hatta burada Tennessee Kurdish Community (TKCC) adında bir topluluk mevcuttur. ABD Başkanı Donald Trump 1990’larda kurulan TKCC’nin bulunduğu Nashville’deki Kürtler ve gelme olasılığı olan başka Kürtler dikkate alınarak önlemler alınması çağrısında bulunmuştur[12].

ABD’nin YPG’ye Silah Yardımı

Kürt topluluğuna melce olan ABD bugün hala Irak’ın Kuzeyi’ndeki silahlı yapılanmaları açıkça desteklemektedir. ABD Savunma Bakanlığı PKK’nın Suriye yapılanması PYD/YPG’ye silah ve mühimmat sevkiyatı yaptıklarını açıklamıştır.[13] Bu durum son yıllarda pek çok kez haber olmuştur. 2014, 2016 ve 2017’de ABD’nin IŞİD ile mücadeleyi öne sürerek yaptığı silah yardımları bilinmektedir. Uluslararası bir terör örgütü ile mücadele ederken Türkiye için tehlike arz eden başka bir terör örgütünü “terör örgütü” olarak değerlendirmekten imtina eden ABD, 2016’da PYD/YPG’nin PKK ile organik bir bağı olduğunu itiraf etmişti. Bu bağlantıyı itiraf eden kişi de herhangi biri değildir. ABD Savunma Bakanı Ashton Carter’a, Güney Carolina Senatörü Lindsay Graham önce PYD’yi duyup duymadığını sormuştur. Bu soruya Carter “evet” cevabı vermiştir. YPG’nin PYD’nin silahlı kanadı olduğu sorusuna da “evet” demiştir. En sonunda Senatör’ün PKK’nın Türkiye’de aktif bir terör örgütü olduğuna dair sorusuna ise Savunma Bakanı Carter, sadece Türkiye için değil, ABD için de terör örgütüdür, yanıtını vermiştir. Ancak yine de PYD/YPG yapılanmasını terör örgütü olarak görmediğini de ifade etmiştir.[14]

Bugün, Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarafından Zeytin Dalı Harekâtı, ABD’nin desteklediği bir terör örgütüne yönelik bir operasyon olarak değerlendirilmektedir. Bölgedeki Kürt halkına yönelik değil ama Türkiye’nin toprak bütünlüğünü tehdit eden terörist bir yapılanmanın bitirilmesi amacıyla girişilmiş bir operasyon olarak ifade edilmektedir.[15]

1990’dan sonra Suriyeli Kürtlerin ABD’nin “sığınmacı kampları” adı altında Guam Adası’nda eğitilmeleri ve sonra kiminin ABD’nin eyaleti Tennessee’de varlık göstermesi kiminin Suriye’deki terör faaliyetlerine aktif bir şekilde katılımı bugün ABD’nin terör örgütüne silah desteğinin gerekçesini oluşturmaktadır. Şaşırtmayan bu durum, Türkiye için dış politikada derin yansımaları olan bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.