19 Kasım 2014’te Romanya’nın Ermenistan’daki Büyükelçisi Sorin Vasile’nin Ermenistan Amerikan Üniversitesi’ndeki bir söyleşide yaptığı bazı açıklamalar büyük tepki çekmiştir. 3 Aralık 2014’te Ermenistan’da yaşayan Fransız bir gazeteci olan Guillaume de Chazournes’un Civilnet.am adlı internet sitesinde Romanya büyükelçisinin konuşması hakkında yazdığı yazıyla^[1] gündeme taşınan bu olay Ermeni basınında önemli yer almıştır.

Romanya-Ermenistan ilişkilerini konuşmak ve soruları yanıtlamak üzere davet edilen büyükelçi, bir öğrencinin “Romanya için Türkiye ile siyasi ve ekonomik ilişkiler mi yoksa “Ermeni Soykırımını” tanımanın ahlaki zorunluluğumu daha önemli?” sorusuna verdiği yanıt katılımcılar tarafından tepki görmüştür. Haberlere göre Büyükelçi bu soruya verdiği cevapta Ermenileri rahatsız eden ifadeler kullanmıştır.

Basında çıkan haberlere göre Büyükelçi, özetle, “Ermeni Soykırımının” tanımanın ahlakiliğinin bakış açılarına göre farklılık gösterebileceğini ve 20’nci yüzyılın başında olmuş olaylar hakkında konuşmanın kolay olmadığını belirtmiştir. Bu konunun mahiyetinin göreceli olduğunu ve içerisinde ahlaki, siyasi, ekonomik, jeostratejik faktörleri barındırdığını, “Ermeni Soykırımının” 100. yılında kimin haklı veya kimin haksız olduğunu belirlemenin zor olduğunu ifade etmiştir. Büyükelçi, bunların dışında, Almanya ve Fransa’yı örnek vererek, tarihte aralarında birçok savaş olan bu iki ülkenin sonunda uzlaştığını ve bu tip süreçlerin uzun sürdüğünü belirtmiştir. Ayrıca her ülkenin kendi doğrularının olduğuna değinmiştir.Ancak büyükelçinin bunları söylerken Yahudiler ve eşcinsellerle ilgili kullandığı ifadeler ne yazık ki konuşmasının ana fikrini gölgede bırakmıştır.

Ermeni basınının yanı sıra Yahudi basınında da yer alan bu ifadeler eleştirilmiştir. Bu konudaki en kapsamlı eleştiri ise bu olayı gündeme getiren Guillaume de Chazournes’dan gelmiştir[2]. Genel olarak büyükelçinin açıklamalarını Ermeni ve Yahudi tarihine, eşçinsellere saygısızlık olarak değerlendiren Fransız gazeteci, “Ermeni soykırımının” ciddi tarihçiler tarafından tanınan tarihi bir gerçek olduğunu, Türkiye’nin diğer ülkelere “Ermeni Soykırımı”nı tanımaması konusunda siyasi, ekonomik ve jeopolitik baskılar yaptığını ve bu yüzden Türkiye ile iyi ilişkileri olan Romanya’nın soykırımı tanımayı göze alamadığını ileri sürmüştür. Gazeteci, ayrıca, Büyükelçinin örnek olarak verdiği Fransız-Alman uzlaşmasının geçmişte karşılıklı yapılan hataların ve zulümlerin kabul edilmesinin sonucu olduğunu belirtmiş, büyükelçinin Fransa-Almanya örneğinin bir Türk propagandası olan Ermeni soykırımının zamanla unutulmasına yönelik Türk siyasetini hatırlattığını ifade etmiştir.

Guillaume de Chazournes’un öznel bir bakış açısıyla eleştiri yaptığı anlaşılmaktadır. Üzerinde oydaşma olmayan bir konu olan “Ermeni Soykırımı”nı bir tarihi gerçek olarak takdim etmektedir. Türkiye’nin “Ermeni Soykırımı”nı unutturmaya ve bu hususta bazı ülkelere baskı yapmaya çalıştığını iddia eden gazeteci, Türkiye’nin tarihi aydınlatmak için tarafsız bir tarih komisyonu kurma teklifinden ve Ermenistan’ın bu teklife yanaşmadığından hiç bahsetmemektedir. Türkiye’nin siyaseti nesnellikten uzak iddiaların doğru olarak kabul edilmesinin önüne geçmek ve tarihi gerçeklerin ortaya çıkarılmasıdır.

Bu olayın basına yansımasının hemen ardından Büyükelçi istişareler için Bükreş’e çağrılmıştır. Romanya Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada büyükelçinin bu anti-semitik[3] ve homofobik mahiyetteki açıklamaları kınanmış[4], bunun ardından da büyükelçi Civilnet.am’ye gönderdiği bir mektupla ifadelerinin yanlış anlaşıldığını belirterek Ermeni halkından özür dilemiştir.[5] Bunun ardından da büyükelçi Şubat 2015’te görevine geri dönmüştür.[6]