
3 Ekim tarihinde 12. kuruluş yıldönümünü kutlayan Türk Konseyinin etkinliği yıllar içerisinde artıyor. Pek çok alanda üye ülkeler arasındaki işbirliğinin güçlenmesine yönelik çalışmalar yapan ve büyük ilerlemeler kaydeden Türk Konseyinin, dış politikada ortak duruş sergilemekten öteye geçerek kendi bölgesindeki sorunlar hakkında aktif bir rol alma inisiyatifi içerisinde olduğu görülüyor. Geçtiğimiz Mart ayında Türk Konseyinin Onursal Başkanı Nursultan Nazarbayev’in de belirttiği üzere 12 yıllık süreçte kurumsallaşmasını tamamlayan Türk Keneşi, artık uluslararası meselelerde özellikle bölgesini ve üye ülkelerini ilgilendiren konularda daha organize adımlar atma kapasitesine sahip[1]. Her ne kadar Türk Konseyinin 2020-2025 Stratejisi ve 2040 Türk Dünyası Strateji belgeleri henüz ilan edilmemiş olsa da; Konseyin bir yandan derinleşme hareketini artırırken, diğer yandan ortak dış politika araçlarını da daha aktif kullanacağına dair ipuçlarını Martta düzenlenen gayrı resmi zirve sonrası açıklanan sonuç belgesinden[2] ve Konsey başkanının Antalya Diplomasi forumunda yaptığı açıklamalardan yakalamak mümkün.
Türk Konseyinin bölgesindeki olaylara karşı tutumuna dair en yakın örnek olarak, 2020 Eylül-Kasım ayları arasında Azerbaycan’ın işgal altındaki Dağlık Karabağ bölgesini Ermenistan’dan geri alması süreci sırasında ve sonrasında gösterdiği ortak tutum gösterilebilir. Türk Konseyi Başkanı hızlı bir şekilde tepkisini göstererek Karabağ’daki çatışmalara sessiz kalınmayacağını ve Azerbaycan’ın toprak bütünlüğüne Konsey’in verdiği desteği açıklamıştı. Diğer yandan Konseyin ev sahipliğinde toplanan Türk İş Forumunda savaş sonrası Karabağ’ın yeniden inşası için olanaklar konuşulmuştu[3]. 10 Kasım Ateşkesinin ardından Mart 2021’de toplanan gayrı resmi zirvenin sonuç belgesinde de Azerbaycan’ın Karabağ’daki kazanımlarına ve kalıcı barışın sağlanabilmesi için Konsey’in desteğine yer verildi[4]. Benzer şekilde Türkiye Cumhurbaşkanı da konuşması sırasında Konsey’in Azerbaycan’a vereceği desteklerin Karabağ’ın tekrar imarı ve zorla yerinden edilen Azerbaycanlıların evlerine dönebilmeleri için önemli olduğuna dikkat çekmişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşmasındaki diğer başlıklar arasında Konseyin bünyesinde yer alan spor, eğitim, bilim ve kültür alanlarındaki faaliyetlere Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin de dâhil edilmesinin gerektiğine vurgusu vardı[5]. Cumhurbaşkanının Zirvede yaptığı konuşmanın başlıklarına bakarak, bölgede uzun yıllardan beri devam eden sorunlara karşı Konsey’in daha aktif bir tutum izlemesi hedeflendiğini söylemek mümkün görünüyor.
Nitekim Türk Konseyinin bölgesindeki siyasi sorunlara karşı ivedilikle aksiyon aldığına dair en son örnek olarak Afganistan’da Taliban’ın yönetimi ele geçirmesi sonrası düzenlenen toplantı gösterilebilir. Bilindiği üzere Ağustos ayında Taliban, Afganistan yönetimini ele geçirmişti. İnsani ve güvenlik konuları açısından bölge ülkeleri ve komşu bölgeler için öngörülemeyen sonuçlara sahip olabilecek bu duruma karşı Türk Konseyi’nin tutumunu belirlemek üzere toplanmışlardır. Toplantı sonrasında yapılan açıklamada Afganistan’daki gelişmelerin yakından takip edilmeye devam edileceği belirtilmiştir. Afganistan’da yaşananların özellikle komşu ülkelerde yol açabileceği göç, mülteci akınları ve terör tehlikesi gibi sorunlar yaratabileceği gerekçesiyle karşılıklı işbirliğinin ve eşgüdümün sürdürüleceği açıklanmıştır[6]. Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği gibi örgütlerin Afganistan konusunda olağanüstü toplantılar düzenlemesinin ardından Türk Konseyi’nin de bu konuda özel gündemli bir zirve düzenlemesi, bölgede yol açabileceği sorunlara dair detaylı bir değerlendirme yapması ve uluslararası camiaya çağrıda bulunması Konsey’in bölgesel konulara hâkimiyetinin arttığını ve imkânları dâhilinde ortak hareket kapasitesini geliştirmeye çalıştığına işaret ediyor.
Bahsettiğimiz bu gelişmeler Türk Konseyi’nin 12 yıllık gelişim sürecinde dış politika açısından geldiği noktaya dair yalnızca birkaç örneği içeriyor. Bunun yanında Onursal Başkan Nursultan Nazarbayev’in 31 Marttaki konuşmasından Konsey’in örgüt seviyesine yükseltilmesinin planlandığı anlaşılıyor. Tüm bunlar Konsey’in bugüne kadar ciddi bir yol aldığını ve gelecekte bölgesel ve küresel boyutta daha çok rol alabileceğine işaret ediyor.
[1] Kürşad Zorlu, “Türk Konseyi yeni bir sıçrama dönemine hazırlanıyor,” Anadolu Ajansı, 1 Nisan 2021, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/turk-konseyi-yeni-bir-sicrama-donemine-hazirlaniyor/2194897.
[2] “Türk Konseyi Devlet Başkanları Zirvesi Sonuç Bildirgesi yayımlandı,” Kırım Haber Ajansı, 31 Mart 2021, https://qha.com.tr/haberler/politika/turk-konseyi-devlet-baskanlari-zirvesi-sonuc-bildirgesi-yayimlandi/313316/
[3] “Türk iş insanları Karabağ'ın imarı için Bakü'de buluştu,” TRT Haber, 10 Eylül 2021. https://www.trthaber.com/haber/dunya/turk-is-insanlari-karabagin-imari-icin-bakude-bulustu-608034.html
[4] “Türk Konseyi Devlet Başkanları Zirvesi Sonuç Bildirgesi yayımlandı,” Kırım Haber Ajansı, 31 Mart 2021, https://qha.com.tr/haberler/politika/turk-konseyi-devlet-baskanlari-zirvesi-sonuc-bildirgesi-yayimlandi/313316/.
[5] “Dünyamızın karşı karşıya kaldığı değişimler, Türk Konseyi gibi iş birliği yapılarının önemini daha da artırıyor,” Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Resmi İnternet Sitesi, 31 Mart 2021, https://www.tccb.gov.tr/haberler/410/126443/-dunyamizin-karsi-karsiya-kaldigi-degisimler-turk-konseyi-gibi-is-birligi-yapilarinin-onemini-daha-da-artiriyor-.
[6] “Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk Konseyi) Dışişleri Bakanları Konseyinin Afganistan’daki Duruma İlişkin Bildirisi,” Türk Konseyi Resmi İnternet Sitesi, 27 Eylül 2021, https://www.turkkon.org/tr/haberler/turk-dili-konusan-ulkeler-isbirligi-konseyi-turk-konseyi-disisleri-bakanlari-konseyinin-afganistandaki-duruma-iliskin-bildirisi_2344.
© 2009-2024 Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Tüm Hakları Saklıdır
Henüz Yorum Yapılmamış.
-
DAĞLIK KARABAĞ SARKACIN UCUNDA SALLANIYOR, ZAMAN DARALIYOR
Tutku DİLAVER 23.10.2020 -
FRANSA SEÇİMLERİNDE POPÜLİZMİN ARACI: ERMENİSTAN
Tutku DİLAVER 28.12.2021 -
ERMENİ KİMLİĞİNDE TÜRKİYE ÖNYARGISI
Tutku DİLAVER 24.04.2020 -
ERMENİSTAN’DA YAKLAŞAN ERKEN SEÇİMLER
Tutku DİLAVER 03.06.2021 -
FRANSA’DAN YÜKSELEN BİR İTİRAZ: YVES BENARD
Tutku DİLAVER 26.12.2017
-
EKONOMİK İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (ECO) ONİKİNCİ ZİRVE TOPLANTISI
Alev KILIÇ 17.10.2012 -
ÇELİŞKİLİ İŞBİRLİĞİ: CSTO ÜYESİ ERMENİSTAN NATO’YLA BİRLİKTE ASKERİ TATBİKAT YAPTI
Mehmet Oğuzhan TULUN 21.04.2015 -
EKİM AYINDA ERİVAN’DA: DİPLOMATİK GİRİŞİMLERE HİZMET ETMEYEN BİR KONFERANS
Hazel ÇAĞAN ELBİR 27.08.2024 -
ULUSLARARASI HUKUKUN AÇIK İHLALİ: DAĞLIK KARABAĞ ÖRNEĞİ
Ali Murat TAŞKENT 02.06.2017 -
METSAMOR NÜKLEER ENERJİ SANTRALİ: YİNE, YENİ, YENİDEN
Tutku DİLAVER 01.10.2021
-
THE ARMENIAN QUESTION - BASIC KNOWLEDGE AND DOCUMENTATION -
THE TRUTH WILL OUT -
RADİKAL ERMENİ UNSURLARCA GERÇEKLEŞTİRİLEN MEZALİMLER VE VANDALİZM -
PATRIOTISM PERVERTED -
MEN ARE LIKE THAT -
BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN BORU HATTININ YAŞANAN TARİHİ -
INTERNATIONAL SCHOLARS ON THE EVENTS OF 1915 -
FAKE PHOTOS AND THE ARMENIAN PROPAGANDA -
ERMENİ PROPAGANDASI VE SAHTE RESİMLER -
A Letter From Japan - Strategically Mum: The Silence of the Armenians -
Japonya'dan Bir Mektup - Stratejik Suskunluk: Ermenilerin Sessizliği -
Anastas Mikoyan: Confessions of an Armenian Bolshevik -
Sovyet Sonrası Ukrayna’da Devlet, Toplum ve Siyaset - Değişen Dinamikler, Dönüşen Kimlikler -
Ermeni Sorunuyla İlgili İngiliz Belgeleri (1912-1923) - British Documents on Armenian Question (1912-1923) -
Turkish-Russian Academics: A Historical Study on the Caucasus -
Gürcistan'daki Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, Siyaset -
Armenian Diaspora: Diaspora, State and the Imagination of the Republic of Armenia -
ERMENİ SORUNU - TEMEL BİLGİ VE BELGELER (2. BASKI)
-
“ERMENİ DİASPORASININ 1915 OLAYLARI BAĞLAMINDA İNCELENMESİ” BAŞLIKLI KONFERANS