8-9 Ekim 2018 tarihlerinde turizm beldemiz Antalya’da üst düzey diplomatik yoğunluk yaşandı. Bu diplomatik yoğunluğun sebebi Üçüncü Avrasya Parlamentoları Başkanları toplantısıydı. Avrasya tanımı çeşitli çevrelerde hala tartışma konusu olmakla beraber toplantının oldukça kapsayıcı olduğu söylenebilir: Toplantıya otuz dokuz ülkeden sayısı yedi yüze yaklaşan katılımcı iştirak etti[1]. İlk toplantı iki sene önce 2016’da Rusya’nın ev sahipliğinde düzenlenmiş, ikinci toplantı ise geçen sene 2017’de Güney Kore’de gerçekleştirilmişti[2].

Toplantının kapsayıcılığını TBMM Başkanı Binali Yıldırım’ın şu sözlerinde de açıkça görmek mümkündür: “Atlantik'ten Pasifik Okyanusu'na kadar uzanan geniş Avrasya coğrafyası dünyanın siyasi, ekonomik ve kültür merkezlerinden biridir. Bu 3. toplantıya 39 ülkeden parlamento başkanları, yardımcıları, milletvekilleri ve büyükelçiler katılıyor[3] ve dünya nüfusununun 3 milyarını temsil ediyor. Tarihi, kültürel, sosyal ve siyasi bağlarımızın son derece güçlü olduğu Avrasya bölgesinde yaşanan her gelişme bütün dünyayı etkilemektedir. Dünyanın ağırlık merkezi olan bu coğrafya, insanlığın bütün renklerini, bütün desenlerini içinde barındırmaktadır. Farklı kültürler, inançlar bu coğrafyada barış içinde yaşamaya devam etmektedir. Bizler burada farklı siyasi, ekonomik sistemlere sahip olan devletler olarak bir araya gelme erdemini başardık. İnsanlığın ortak zenginliğini temsil eden bu birlikteliğimiz gelecek yıllar için bölgemize ve bütün dünyaya çok büyük faydalar sağlayacaktır.[4]"

Toplantının ana temaları az gelişmiş ekonomiler ve ekonomik kalkınma farklılıkları, terörle mücadele ve iklim değişiklikleri konuları olmakla beraber toplantıda özellikle ulusal paralarla ticaretin teşvik edilmesi, düzensiz göçe daha fazla ilgi gösterilmesi, yeni işbirliği alanlarının oluşturulması, 2030 sürdürülebilir kalkınma gündemine destekler gibi alt başlıkların da kendilerine yer bulduğu söylebilir.

Toplantının kapanış töreni konuşmalarını ev sahibi Türkiye adına TBMM Başkanı Binali Yıldırım, sırasıyla eski ev sahipleri Rusya Devlet Duması Başkanı Vyacheslav Volodin, Güney Kore adına  Moon Hee Sang ve dördüncü toplantıya ev sahipliği yapacak olan Kazakistan’ın temsilcisi Nurlan Nigmatulin yaptılar.

Türkiye’yi temsilen konuşan Binali Yıldırım "Avrasya ülkeleri olarak hedefimiz insana yaraşır hayat şartlarının oluşturulması ve bölgemizde yaşayan insanların barışı, huzuru ve refahıdır” ifadesini kullanırken yaşanabilir bir dünya için de tabiata karşı önemli sorumluluklarının olduğunu vurguladı[5]. Rusya Devlet Duması Başkanı Vyacheslav Volodin konuşmasında toplantıda önemli konuların müzakere edildiğini aktardı. Her ülkenin keskin sorunları gündeme getirdiğini anlatan Volodin, şöyle konuştu: “Buradaki konuşmalar, Avrupa Parlamentosu’nda yapılamazdı. Uzun süreden beri konuşulmayan konular gündeme geldi. Anahtar meselelerde tekçi yaklaşımların doğru olmadığı kanaatine vardık. ABD’nin tekçi yapısı ABD’ye de zarar verecektir. Dolar üzerinden spekülasyon yapılmayacağını düşünüyorduk ama hayat böyle olmadığını gösterdi. Meydan okumalara cevap verilebilir dedi. Güney Kore adına Moon Hee Sang ise üçüncü toplantının Antalya kenti kadar güzel bir şekilde sonuçlandığını söyledi. Bu toplantıların küresel hale geldiğini dile getiren Sang, “Avrasya’nın ötesine geçmeye başladı. Çok güçlü şekilde işbirliği oluşturduk. Kore yarımadasında ortak bir noktada anlaştık. Herkes bu konuda mutabık oldu. Kazan kazan ortaklıkların kurulmasına katkı sağlayacağız" dedi[6].

Toplantı vesilesiyle TBMM Başkanı Binali Yıldırım ile Rusya Devlet Duması Başkanı Vyaçeslav Volodin arasında gerçekleşen ikili görüşmede, iki ülkenin meclisi arasında üst düzey bir ortak komisyon kurulması için mutabakata varıldığı ve 9 Ekim 2018 tarihinde taraflar arasında iyi niyet beyanı protokolü imzalandığı bildirildi[7].

Genel olarak barışçıl bir havanın hüküm sürdüğü, toplantı sonrası eller birbirine kenetlenerek birlik beraberlik mesajı verilmesinden anlaşılabilir. Fakat ne yazık ki toplantının genel akışını bozacak bir huzursuzluk da yaşandı. TBMM Başkanı Binali Yıldırım, Ermenistan Meclis Başkan Yardımcısı Eduard Sharmazanov'un 1915 olaylarıyla ilgili sözlerini sert dille eleştirerek, "Ermenistan, Türkiye ilişkilerini gerçekten düzeltmek istiyorsa bu saçma sapan soykırım iddialarına bir son vermeli, tarihi olayları tarihçilerin incelemesine bırakmalıdır" dedi. Ermenistan’ın yaptıklarıyla kendi kendini izole ettiğini belirten Yıldırım, "Ermenistan barışçıl bir politika izlediği takdirde komşularıyla ilişkilerini normalleştirmeyi, Güney Kafkasya bölgesinin barış, istikrar ve refahına katkıda bulunmayı başarmış olacaktır. Savaş ve şiddetin sona erip, barış ve güvenlik ortamının sağlanması durumunda sığınmacı, mülteci gibi sorunların önemli bir kısmı ortadan kalkmış olacaktır" diye konuştu. Azerbaycan Meclis Başkanı Oktay Esadov da Ermenistan'ın sürekli Türkiye'yi suçladığını söyledi. 26 yıl önce Ermenistan'ın Hocalı'da katliam yaptığını belirten Esadov, "BM bu katliamı tanıdı. Ermenistan gerçek olmayan iddialarda bulunuyor" dedi. Diğer yandan, Ermenistan temsilcisinin basına açık ortak bildiri toplantısına katılmadığı görüldü[8].

Dünya’da Avrasya anlayışının değiştiği her geçen gün daha görülür hale gelmektedir. Batı’nın dışlayıcı tavrının da sonucu olarak Avrasya bugün çok daha kapsayıcı bir kavram haline gelmektedir. Küreselleşen Dünya’da da bu kapsayıcılık ülkeler arasında daha sıkı, iyi tasarlanmış ve akılcı ilişkiler demek oluyor. Türkiye de bu yeni Avrasya anlayışında tarihiyle, jeopolitiğiyle, sosyolojisiyle merkezi bir konumda yer alıyor. Bu konumun önemini anlamak ve onu korumak ve geliştirmek için çaba sarf edilmesi önem taşımaktadır.