ERMENİ LOBİLERİNİN ETRAFINDA ŞEKİLLENEN İSTEK LİSTELERİ
Yorum No : 2021 / 33
26.05.2021
8 dk okuma

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Joe Biden’ın 24 Nisan’da yaptığı açıklama siyaset, enformasyon ve hukuk alanında sorunlara neden olabilecek ilk fitili ateşledi. Bilindiği üzere, dünyanın pek çok yerinde yaşayan diaspora Ermenileri arasındaki özel gündemli gruplar, 1915’e dair Ermeni iddialarını yaşadıkları ülkelerin parlamentolarına tanıtma politikası sürdürmekteydi. Bu politikanın sonucu olarak 1960’lı yıllardan beri bazı ülkenin parlamentolarında kararlar çıkartılması sağlanmıştı. Ancak özellikle Soğuk Savaş sonrasında dünyanın süper gücü haline gelen ABD’nin 1915’e dair iddiaları kabul etmesine çalışılmaktaydı.

Ermeni lobilerinin uzun süreli faaliyetleri sonucunda Başkan Bill Clinton döneminden itibaren ABD Başkanlarının her 24 Nisan’da açıklama yapması sağlandı. ABD ile Türkiye arasındaki ilişkilere göre şekil almaya başlayan açıklamaların tonu, gidişata bağlı olarak sertleşti. 2019 yılından bu yana özellikle ABD’li demokratların “Türkiye’yi cezalandırma” politikasındaki ısrarları, Ermeni lobisindeki şahinlerin isteklerini gerçekleştirebilmesi için bir fırsat yarattı. İlk önce Başkan Barrack Obama soykırım ile neredeyse eş anlamlı kullanılan Ermenice “Meds Yeghern” ifadesi kullanmaya başladı, ardından takip eden yıllarda Kongre’nin her iki kanadından Türkiye’yi suçlayan nitelikte kararlar çıktı.[1] Bu tutum Türkiye ile ABD arasındaki güveni büyük ölçüde sarstı. Biden’ın açıklaması bu süreçteki son adımın atılmasıydı.

AVİM’de daha önce yayınladığımız yazılarda tek gündemli siyasi çıkar gruplarının Türkiye’ye karşı oluşan konjonktürü nasıl kendi çıkarları çerçevesinde kullanmaya çalıştıklarından ve sorunları kökleştirdiklerinden bahsetmiştik[2].  ABD’deki Ermeni toplumunun önde gelen isimlerinden Harut Sasunyan’ın Türkiye’deki bir gazeteye verdiği mülakat bu kampanyayı açıkça gösteriyor. Zira Sasunyan “Ermeniler ta 60’lardan 70’lerden beri lobicilik yapıyor, organize oluyor, davanın peşini bırakmıyor. Yeni senatörler, yeni başkanlar, başkan adaylarını sürekli eğitiyor.[3]diyerek Ermeni çıkar gruplarının dezenformasyon politikasına dair önemli bir bilgi veriyor. ABD Başkanı Joe Biden, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron gibi isimler Sasunyan’ın burada ifade ettiği isimlere birer örnek.

Nitekim bu açıdan Joe Biden’ın 24 Nisan’da yaptığı açıklama Biden ve Harris’in geçmişteki siyasi tutumlarından yola çıkarak da tahmin edilebiliyordu. Demokrat Parti, yıllardan beri Türkiye’nin ABD’ye yeterince saygı duymadığı görüşünü savunuyordu. Bu görüş Ermeni lobileri tarafından da besleniyordu. Sasunyan “Joe Biden’ı yaklaşık 40 yıldır tanıyoruz, sonunda çalışmalarımızın meyvelerini aldık.[4]” ifadeleri de bu savı destekliyor.

Kafkaslarda değişen statüko ve ABD ile Fransa’nın bu süreçten dışlanması da Ermeni lobileri için önemli bir fırsat yaratmışa benziyor.

 

Uzayıp Giden Ve Pek De Gerçekçi Olmayan İstek Listeleri

Geçtiğimiz Nisan ayının son günlerinde ABD’nin Azerbaycan’a askeri yardımlarıyla ilgili bir haber gündeme geldi. Azerbaycan'a yapılacak askeri yardım kısıtlamalarına dair muafiyet halihazırda Özgürlük Destekleme Kanunun 907. Maddesi kapsamında 2002 yılından bu yana uzatılmaktaydı.[5] Biden yönetimi de Dağlık Karabağ bölgesindeki çatışmalar nedeniyle Azerbaycan'a askeri yardımların engellenmesine yönelik kısıtlamalara getirilen muafiyeti uzattığını yönündeki kararını Kongreye iletti[6]. Tahmin edilebileceği üzere bu durum Biden’a büyük yatırımlar yapan Ermeni lobisinde bir huzursuzluğa neden oldu. ABD’deki çatı Ermeni kuruluşu ANCA hemen bir açıklama yayınlayarak ABD Başkanı Biden’ın 24 Nisan’da yaptığı açıklamanın kendisine yüklediği “sorumluk” çerçevesinde hareket etmesi gerektiğini söyledi[7]. Bu kapsamda Ermeni toplumuna karşı yürütülen “soykırımların” sona erdirilmesi için Azerbaycan’a yardım gönderilmemesi gerektiğini belirtti. Ancak Antony Blinken “ABD yardımlarının bölgede çatışmaya yol açmayacağını söyleyerek” bu talebe olumsuz cevap verdi. Amerikan basınında bu durum ABD yönetiminin Ermenileri yüz üstü bıraktığı şeklinde yorumlandı.[8]

Birinci Dünya savaşında yaşanan trajediler hakkındaki Türkiye karşıtı Ermeni iddialarının, Dağlık Karabağ’da Ermenistan tarafından 30 yıl boyunca sürdürülen işgalle hiçbir ilgisi olmadığı bu konularla ilgilenen herkesin kolaylıkla fark edebileceği bir gerçek. Dolayısıyla ABD’nin bu bağlamda Azerbaycan’a bir kısıtlama uygulaması pek mantıklı görünmüyordu.

Tam da bu noktada, geçtiğimiz günlerde yaşanan Azerbaycan-Ermenistan sınır gerginliğinden bahsetmek gerekiyor. Zira ABD’nin Azerbaycan’a yapılacak askeri yardım kısıtlamalarına dair muafiyeti uzatma kararı almasının hemen ardından, Ermenistan Azerbaycan sınırında bir gerginlik meydana geldi. Ermeni tarafının iddialarına göre, Azerbaycan askerleri Ermenistan sınırını geçerek, burada operasyon başlattı. Azerbaycan yetkilileri tarafından yapılan açıklamalarda durumun teknik bir mesele olduğu ancak Ermenistan tarafından büyütüldüğü söylendi. Ermeni yetkililer konuyu Rusya, ABD, Fransa, AB ve KGAÖ nezdine taşıdılar.

Azerbaycan-Ermenistan sınırında yaşanan gerginliğin daha kapsamlı analiz edilmesi gerekse de, burada bahsedilen konuyla da bir ilişkisi bulunuyor. Zira Özgürlük Destekleme Kanunun 907. Maddesine göre “yapılacak yardımın herhangi bir çatışmada kullanılmaması” bir şart niteliği taşıyor. ABD Kongresinde son günlerde Ermeni lobilerine yakın senatörlerin yaptıkları konuşmalarda maksatlı olarak Azerbaycan saldırgan bir ülke olarak lanse edilmeye çalışılıyor[9]. Dolayısıyla Ermeni lobileri 1915 iddialarını çerçevesinde zorlama bir sebep sonuç ilişkisi kurmaya çalıştıkları yardımların engellenmesine yönelik kararı, bu kez farklı bir şekilde ABD yönetiminin önüne getirmeye çalışıyor gibi görünüyor.

Öte yandan Ermeni lobilerinin Türkiye karşıtı ortamdan yararlanarak öne sürdükleri istekler bununla da sınırlı kalacak gibi görünmüyor. Zira 19 Mayıs’ta Avrupa Parlamentosundan (AP) çıkan tavsiye kararı Ermeni iddialarının Türkiye tarafından tanınmasını tavsiye eden nitelikte bir karara imza attı. Basına yansıyan bilgilere göre AP’nin raporuna bu değişikliğin eklenmesini isteyen kesim Fransa Cumhurbaşkanı Macron’a yakın olan liberal grup üyeleri. Anlaşılan ABD gibi Kafkaslardaki sürecin dışında kalmaktan rahatsızlık duyan Fransa Ermeni lobilerinin etkisiyle hareket etmeye devam ediyor. Diğer yandan bu durum Ermeni lobilerinin Avrupa’da oluşan Türkiye karşıtı ortamı nasıl değerlendirdiğini ve körüklediğini de gözler önüne seriyor.

Ermeni lobilerinin uzun yıllardır sürdürdüğü dezenformasyon ve kurduğu stratejik işbirlikleri sayesinde, bugünkü konjonktürü kolaylıkla etkileme kabiliyetine sahip olduğu anlaşılıyor. ABD ve Fransa gibi ülkeler kısa vadede kendi çıkarlarına olduğunu düşünerek, Türkiye ile ilişkilerini 1915 olaylarına hapsediyorlar. Bu durum, NATO müttefiği ve yakın işbirliği içinde oldukları bir ülkeyle aralarındaki güveni yok edecek gibi görünüyor. Böylece, uzun vadede müttefiklik bağlarına verdikleri zarar düzeltilemeyecek bir noktaya doğru sürükleniyor. Uluslararası hukuk düzenine verilen zararlar ise daha makro boyutta sonuçların olacağına işaret ediyor.

 


[1] AVİM, "ABD Kongresi Ermeni İddialarının Siyasi Ve Dini İstismarında Israr Ediyor," Avrasya İncelemeleri Merkezi, 19 Aralık 2019, https://avim.org.tr/tr/Yorum/ABD-KONGRESI-ERMENI-IDDIALARININ-SIYASI-VE-DINI-ISTISMARINDA-ISRAR-EDIYOR

[2] Tutku Dilaver, "Ermeni İddiaları İstismara Açık Mıdır?," Avrasya İncelemeleri Merkezi,  https://avim.org.tr/tr/Yorum/ERMENI-IDDIALARI-ISTISMARA-ACIK-MIDIR

[3] Oray Eğin, "Lobiler Savaşı," Habertürk, 29 Nisan 2021, https://www.haberturk.com/yazarlar/oray-egin/3055430-lobiler-savasi.

[4] Eğin, “Lobiler Savaşı.”

[5] Laura Kelly, "Biden waiving restriction blocking aid to Azerbaijan over Armenia conflict," The Hill, 5 Mart 2021,  https://thehill.com/policy/international/551577-biden-waiving-restriction-blocking-aid-to-azerbaijan-over-armenia.

[6] "ABD yönetimi, Azerbaycan'a askeri yardımlara devam etme kararını Kongreye bildirdi," Sputnik Türkiye, 4 Mayıs 2021, https://tr.sputniknews.com/abd/202105041044424405-abd-yonetimi-azerbaycana-askeri-yardimlara-devam-etme-kararini-kongreye-bildirdi/

[7] "ANCA Chairman Challenges Dismissive State Dept. Response to Bipartisan Congressional Priorities," Asbarez, 19 Mayıs 2021, https://asbarez.com/202609/anca-chairman-challenges-dismissive-state-dept-response-to-bipartisan-congressional-priorities/.

[8] Daniel Larison,  "Biden arms waiver is ‘slap in the face’ of Armenian-Americans," Responsible Statecraft, 20 Mayıs 2021,

https://responsiblestatecraft.org/2021/05/20/biden-arms-waiver-is-slap-in-the-face-of-armenian-americans/.

[9] "Members of Congress Demand Biden Zero-Out Military Aid to Azerbaijan," Asbarez, 24 Mayıs 2021, https://asbarez.com/202693/members-of-congress-demand-biden-zero-out-military-aid-to-azerbaijan/.

 


© 2009-2024 Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Tüm Hakları Saklıdır

 



Henüz Yorum Yapılmamış.

Kaynaklar:

Analiz
Yorum
Blog
Rapor
Bülten