Moğolistan, Mançu İmparatorluğu’nun 1911'de yıkılmasının ardından bağımsızlığına kavuşmuş, 1921 yılında Halk Devrimi bağımsızlığını pekiştirmiş, 1924 yılında ilk anayasası kabul edilmiştir. 1945 tarihli Yalta Konferansı’nda Moğolistan’ın bağımsızlığı uluslararası alanda tanınmıştır. 1961 yılında ise Moğolistan’ın Birleşmiş Milletler’e üyeliği gerçekleşmiştir. 11 Temmuz 2021 tarihinin Moğolistan’ın Halk Devrimi ile bağımsızlığını kazanmasının 100. yıldönümü ve 27 Ekim 2021 tarihinin Birleşmiş Milletler’e üyeliğinin 60. yıldönümü olması vesilesi ile 2021 yılı Moğolistan bakımından önemli bir yıl dönümü olmaktadır.

İç Asya’da bir demokrasi vahası olarak nitelenen Moğolistan, komşuları Çin ve Rusya’ya yönelik dengeli bir dış politika yürütme hedefini gütmektedir. Bunun yanında, 1994’te kabul ettiği Yeni Dış Politika Konsepti’nde “üçüncü komşu” kavramı ile Moğolistan, gelişmiş demokrasilere sahip ülkeler ile siyasi, ekonomik, kültürel ve insani ilişkilerde ikili ve çok taraflı işbirliği kurma hedefini ortaya koymuştur.[1] 

Binyıllara uzanan Türk-Moğol ilişkileri Türkiye ile Moğolistan arasında diplomatik ilişkilerin 24 Haziran 1969'da kurulması ile yeni bir boyut kazanmıştır. Moğolistan ve Türkiye arasındaki ilişkiler 1990’larda gelişmeye başlamış, 1996 ve 1997 yıllarında sırasıyla Ulan Batur ve Ankara'da Büyükelçilikler açılmıştır. Moğolistan’ın ilan ettiği kolektif üçüncü komşu ülkelerinden biri de Türkiye olmuştur. Moğolistan, Türkiye ile ikili ilişkilerini stratejik ortaklık seviyesinde yürütme arzusunu ifade etmiştir ve Türkiye, Moğolistan’ın resmî belgelerinde “kardeş ülke” olarak nitelendirdiği tek ülke olmuştur.[2]

Moğolistan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (AGİT) bir üyesidir, BM ve NATO öncülüğündeki barışı destekleme harekâtlarına katkıda bulunmuştur, Avrupa Birliği ile “Ortaklık ve İşbirliği” Antlaşması” imzalamıştır. Moğolistan’ın Ankara Büyükelçisi Bold Radvan, Türkiye ile Moğolistan’ın işbirliğinin AB, AGİT ve NATO çerçevesinde de yürütülmesi için fırsatların var olduğunu vurgulamaktadır.[3]

Türkiye'nin yükseköğretim kurumlarından bugüne kadar 2 binden fazla Moğol öğrenci mezun olmuş ve mezunlar Moğolistan ve Türkiye arasındaki iyi ilişkilerin pekiştirmesine katkıda bulunmuşlardır.  Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) Moğolistan'da eğitim, sağlık, altyapı, kültürel iş birliği alanlarında projeler yürütmektedir ve TİKA tarafından Moğolistan’daki yerel makamlar, belediyeler ve sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği ile 700’ün üzerinde proje ve faaliyet gerçekleştirilmiştir.[4]

2010 yılında Moğolistan ile Türkiye arasında “Terörle Mücadeleye İlişkin Hükümetlerarası Antlaşma” imzalanmıştır ve bu antlaşma uyarınca Moğolistan terörle mücadelesinde Türkiye’nin her zaman yanında olduğunu ifade etmiştir.[5] Yılda iki kez toplanan “Hükümetlerarası Ortak Ekonomi ve Ticaret Komitesi” bünyesinde iki ülke birçok toplantı gerçekleştirmiş ve ilişkileri geliştirecek kararlar almıştır.[6] Türkiye ile Moğolistan’ın ticari ilişkileri henüz gelişme seviyesinde olmakla beraber, Moğol pazarının Türk firmalarına sunabileceği fırsatların dikkat çektiği görülmektedir.

Avrasya İncelemeleri Merkezi Moğolistan ile Türkiye arasındaki tarihi ve dostane ilişkilerin araştırılmasına ve geliştirilmesine önem atfetmektedir. Bu doğrultuda AVİM çatısı altında 2016 yılında “11. Asya-Avrupa Zirvesi Öncesi Moğolistan’daki Güncel Durum, Moğolistan’ın Bölgesel Potansiyeli ve Türk-Moğol İlişkileri” başlıklı toplantı, 2019 yılında ise “Türkiye ve Moğolistan Perspektifinden Avrasya” başlıklı toplantılar düzenlenmiş, bu toplantılara katılan Türkiye ile Moğolistan’ın Büyükelçileri ve öğretim görevlileri Türkiye-Moğolistan ilişkilerine dair değerlendirmeleri ile katkıda bulunmuşlardır.  Bu toplantılarda Türkiye ile Moğolistan’ın tarihi ve kültürel bağları ele alınmış, ilişkilerin geliştirilmesi için büyük potansiyellerin mevcut olduğu ifade edilmiştir.

Tarihi ortak bağlarla manevi olarak yakınlık hissettiğimiz Moğolistan ile, ulaşım ve iletişim teknolojilerinin gelişmeleri sayesinde mesafe engellerimizin de ortadan kalktığı görülmektedir. Bu durum gelecekte ikili ve çok taraflı ilişkilerin daha çok gelişmesi, işbirliklerinin kurulması için fırsatlar doğurmaktadır. Bu fırsatların önemini vurguluyor ve bu vesile ile dost ve kardeş ülke Moğolistan’ın bağımsızlığının 100.yıl dönümünü kutluyoruz.