Geçtiğimiz günlerde Türkiye’nin, BRICS’e resmi olarak tam üyelik başvurusunda bulunduğu yönünde haberler basında yer almıştır. BRICS’in dönem başkanı Rusya’nın devlet başkanı Putin’in dış politika danışmanı Uşakov tarafından yapılan bir açıklamada, Türkiye’nin tam üyelik başvurusunda bulunduğu ve bunun değerlendirileceği belirtilmiştir.[1] 22-24 Ekim tarihlerinde Tataristan’da gerçekleşecek olan BRICS zirvesine katılım için daha önce bir davet dönem başkanı Rusya tarafından Türkiye’ye iletilmiş ve davet kabul edilmiştir.[2] Kazan Zirvesi’nde Türkiye’nin BRICS’e üyeliği ile ilgili gelişmeler açıklık kazanacaktır.

2009 yılında Brezilya, Rusya, Çin ve Hindistan’ın bir araya gelmesiyle oluşan BRIC, 2011 yılında Güney Afrika’nın da katılmasıyla BRICS adını almış ekonomi temelli bir uluslararası gruptur. 2024 yılının ocak ayında Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin katılımıyla ilk haline göre oldukça geniş bir kapasiteye ulaşan BRICS, dünyadaki ekonomik düzene tamamlayıcı bir rol üstlenmesiyle önem kazanmıştır. BRICS’in üye ülkeleri ham madde, petrol, maden, doğal gaz, iş gücü, ticaret yolları açısından hatırı sayılır derecede zengin olmakla beraber, bu zenginliğin tam kapasiteyle kullanıldığını söylemek mümkün olmayacaktır. Ayrıca altını çizmek gerekir ki, BRICS’e üye ülkelerin toplam nüfusu, dünya nüfusunun %45-50'sini oluşturmaktadır.[3] 2014 yılında BRICS bünyesinde, ticari amaçlarla kredi sağlaması için kurulan Yeni Kalkınma Bankası ile “gelişmekte olan ülkelere” yatırım sağlanması da grubun önemli bir faaliyetidir. Üye ülkelerin ve özellikle Çin’in BRICS ve Yeni Kalkınma Bankası tarafından sağlanan krediler ile dünyada etkililiğini artırdığı, Batı’ya tamamlayıcı bir ekonomik birliğin tesisi fikrinin git gide güçlendiği görülmektedir.

Türkiye; Doğu ve Batı, Asya ve Avrupa’yı yalnızca coğrafi olarak değil, ekonomik olarak da birbirine bağlama gayesi taşımaktadır. Dünyadaki mevcut ekonomik düzene alternatif teşkil etmekten ziyade, dünya nüfusunun ve ham maddenin yoğunlukla bulunduğu coğrafyaların da söz sahibi olması amacı taşıyan gruba yapılan tam üyelik başvurusu da bu çerçevede değerlendirilmelidir. Daha önce katılım gösterdiği BRICS zirveleri ve üye ülkelerle bulunduğu ekonomik temaslar, Türkiye’nin Batı ile olan ilişkilerini doğrudan etkilememiştir; Avrupa Birliği ile iletişim ve koordinasyon kesilmemiş ya da azalmamıştır. Türkiye’nin BRICS’e bakış açısı Batı tahakkümündeki ekonomik düzene alternatif bulmaya çalışmak değil, Doğu ve Batı arasında ekonomik bir iletişim sağlamaktır. Bölge için politik ve ekonomik olarak oldukça önemli bir konumda bulunan Türkiye’nin Doğu-Batı ve Kuzey-Güney aksında sahip olduğu coğrafi etkinliğini artırmak istemesi de doğal karşılanmalıdır.

Sonuç olarak dünya genelinde politik sebeplerin yanı sıra büyüyen nüfus ve kaynakların sınırlılığı sebebiyle yeni ticaret yolları ve ekonomik birlikler oluşmaya başlamıştır. Bu durumu salt siyasi nedenlere dayandırmak gerçekçi olmamaktadır. BRICS gibi etkinliğini hedef coğrafyada günden güne artıran bir ekonomik birliğe bölge refahı için ve hatta üye ülkelerin kapsadığı coğrafyanın dışında Batı’yla bağlantının kurulması için, jeopolitik konumu göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye’nin üyelik başvurusunun hem bir grup olarak BRICS hem üye ülkeler hem de hedef alınan “gelişmekte olan ülkeler” için faydalı bir adım olduğu sonucuna ulaşmak mümkündür.