SEMBOLİK ZAFERLE SOMUT GERÇEKLER ARASINDA: ‘DIVEST TURKEY’ KAMPANYASI
Analiz No : 2017 / 14
15.06.2017
13 dk okuma

Kaliforniya Eyalet Meclisi, 1 Haziran 2017 tarihinde Türk devlet tahvillerine yatırımı durduran bir karar almıştır. Bu karar, Ermeni Devrimci Federasyonu’nun önderlik ettiği ‘Divest Turkey’ (Türkiye’den Yatırımlarını Çek) kampanyasının son hamlesidir.

Aralık 2014’te başlayan ‘Divest Turkey’ kampanyasına başlangıçta Ermeni Gençlik Federasyonu (Armenian Youth Federation - AYF) önderlik etmiştir. Bu kampanya sonucunda, Kaliforniya Üniversitesi bünyesindeki dokuz okul tarafından Türkiye’ye yapılan yatırımların durdurulması çağrısı yapan kararlar alınmıştır. AYF, kampanyanın amacını “Ermeni Soykırımı için tazminatlar alınana ve soykırım artık karlı bir girişim olmaktan çıkana kadar” Türkiye’deki yatırımların tasfiyesi olarak açıklamaktadır.[1] Bu kampanyaya dahil olan örgütler üniversite kampüslerinde farklı görüşlerin dile getirilmesini engellemeye de çalışmıştır. Bu çerçevede AYF’yle bağlantılı bir grup öğrenci, Baylor Üniversitesi profesörü George Gawrych’in Kasım 2016’da Kaliforniya’daki iki üniversitede çağdaş Türk tarihi üzerine sunum yapmasını engellemiştir.[2]

‘Divest Turkey’ kampanyası üniversite kampüslerinin ötesine geçerek AYF’nin ana örgütü Ermeni Devrimci Federasyonu ile en büyük Ermeni lobi örgütü Amerika Ermeni Ulusal Komitesi (ANCA) tarafından devam ettirilmiştir. Kaliforniya Eyalet Meclisi’nun Ermeni üyeleri Adrin Nazarian ve Katcho Achadjian, 2015 yılının ilk aylarında Kaliforniya Eyaleti’nin Türkiye’ye yaptığı yatırımları durdurmasını sağlamak için eyalet meclisine bir yasa tasarısı sunma girişimlerine başlamıştır.

Adı geçen eyalet meclisi üyeleri, Sacramento Bee gazetesinde kaleme aldıkları bir makalede, Ermenistan Cumhuriyeti dışındaki en büyük Ermeni nüfusuna ev sahipliği yapan Kaliforniya’nın Türkiye’deki yatırımlarını çekmek gibi “ahlaki bir yükümlülüğü” olduğunu, Türkiye’ye yatırımları engelleme girişimlerinin “dünyaya güçlü bir mesaj” vereceğini ve  “Türkiye’nin Orta Doğu’daki Hristiyan, Yahudi, Kürt ve diğer dini azınlıklarını nüfusunu azaltma çabalarına” Kaliforniya’nın katkı sağlamadığını teyit edeceğini belirtmiştir.[3]

Söz konusu makale, meclis üyeleri Nazarian, Achadjian ve Wilk tarafından Şubat 2017’de meclise sunulan AB-1410 sayılı yasa tasarısına istinaden yayınlanmıştır. Bu yasa tasarısı, Hükümet Kanunu’nun yatırımlarla ilgili 16642. bölümünde değişiklik yapılması ve 7513.75 sayılı yeni bir bölümün eklenmesi yoluyla Türk devlet tahvillerine yatırımın durdurulmasını öngörmüştür. Yasa tasarısı, ayrıca, 7513.75 sayılı bölümün bundan böyle “Kaliforniya Ermeni Soykırımı’nın Sürdürülmesinin Durdurulması için Türkiye’den Kamu Yatırımlarının Çekilmesi Yasası” adıyla anılmasını istemiştir.

Yasa tasarısı metninde Kaliforniya Eyaleti’nin yukarıda bahsi geçen yatırımlarının “birkaç yüz milyon dolar” civarında olduğu belirtilmiştir. Yasa tasarısı, özellikle Türk devlet tahvili şeklinde tutulan Kaliforniya Kamu Çalışanları Emeklilik Sistemi (California’s Public Employees’ Retirement System - PERS) ile Kaliforniya Öğretmenleri Emeklilik Sistemi’nin (State Teachers’ Retirement System - STRS) varlıklarını hedef almıştır. Yasa tasarısı metninde, ayrıca, yukarıda bahsedilen kuruluşların Türkiye’deki yatırımlarının, Türkiye’nin “Ermeni Soykırımı’nı inkar ederken kazanç elde etmesini” sağlayarak 1915 olaylarıyla ilgili yürüttüğü “inkar kampanyasını” finanse ettiğini, böylece “inkar kampanyasının” devamının sağlandığı iddiasını dile getirilmiştir.

Yasa tasarısı metninde Türk devlet tahvillerine yatırım yapılmasının Kaliforniya Eyaleti’nin “Ermeni Soykırımı’nı tanıma şeklindeki adalet yanlısı tutumu” ile çeliştiği, Türk devlet tahvillerine yapılan yatırımlara son verilmesinin Kaliforniya Eyaleti’nin “Ermeni Soykırımı’nın devam eden inkarına iştirak etmediğini” ortaya koyacağı gibi iddialara da yer verilmiştir. Ayrıca, Türkiye’den yatırımların çekilmesinin Türk hükümetini “Ermeni Soykırımı’nı kabul etmeye ve Ermeni Soykırımı’ndan kurtulanlara tazminat konusunda adil bir çözüm bulmaya” teşvik edeceği ileri sürülmüştür. Sonuçta bu yasa tasarısı başarısız olmuş ve “Eyalet Anayasası’nın 4. maddesinin 10 (C) sayılı fıkrası uyarınca” artık geçersiz olduğu açıklanmıştır.

Yukarıda bahsedilen tasarıya benzeyen ancak bazı kritik farklılıklar içeren yeni bir tasarı (AB-1597) meclis üyesi Nazarian tarafından 17 Şubat 2017’de Eyalet Meclisi’ne sunulmuştur. Önceki yasa tasarısına kıyasla önemli bir fark, AB-1597 sayılı tasarının “Türkiye’ye yaptırım uygulanmasını öngören federal bir yasanın geçmesinden itibaren altı ay içinde” geçerli olmasının öngörülmüş olmasıdır. Bir başka deyişle, tasarının Kaliforniya Eyalet Senatosu ve Valisi tarafından kabul edilmesi durumunda, tasarının uygulanması Federal Hükümet tarafından Türkiye’ye yaptırım uygulandığı bir zamana kadar askıya alınacaktır.

Meclis üyesi Nazarian’ın değişen stratejisinin bir başka belirtisi de revize edilmiş yasa tasarısında yer alan yalan yanlış iddialardır. Tasarı metninde Türkiye’nin “1915’ten 1923’e kadar yaşanan Ermeni katliamı ve tehciri” hakkında konuşan “bilim adamı, gazeteci, ve diğer kişilerin” cezai takibata maruz kaldığı iddia edilmiştir. Bu noktada Türkiye’de Belge ve İletişim gibi yayınevleri tarafından düzenli olarak Ermeni konusunda Türkiye’nin tutumunu eleştiren yayınlar yapıldığını ve Ermeni sorunu hakkında ‘resmi’ olarak tanımladıkları söylemi eleştiren bir sivil toplumun bulunduğunu belirtmek gerekir. Revize edilmiş tasarıda, ayrıca, ‘soykırım’ Birleşmiş Milletler tarafından tanımlandığı şekliyle tekrar dile getirilmekte[4] ve Türkiye’ye “dini ayrımcılık ve zulmü bırakma” çağrısı yapılmaktadır.

Türk Devlet Tahvillerine Yatırımların Çekilmesi Yasası (Divestment from Turkish Bonds Act) adıyla da bilinen AB-1567 sayılı tasarı Kaliforniya Eyalet Meclisi tarafından 1 Haziran 2017’de kabul edilmiştir. Bu kararı yorumlayan meclis üyesi Nazarian “Ermeni Soykırımı inkarcılarını desteklemeye devam ettiği sürece Türkiye mali açıdan cezalandırılmalıdır” demiştir.[5] Nazarian, ayrıca, Kaliforniya’nın Türk devlet tahvillerine yaptığı yatırımın “dolaylı olarak Türklerin soykırım inkarına mali destek” sağladığını ileri sürmüştür. Nazarian’ın bu sözlerine yer veren makalede kabul edilen tasarı için Ermeni siyasi parti ve lobi grupları tarafından uzun bir süre mücadele edildiği ifade edilmiştir.[6]

Ermeni siyasi örgüleri ve lobi grupları tarafından yapılan açıklamaların yanıltıcı olduğu vurgulamak gerekir. Türk Devlet Tahvillerine Yatırımların Çekilmesi Yasası, yukarıda da belirtildiği gibi, Federal Hükümet Türkiye’ye yaptırım uygulanmasına dair bir karar alıncaya kadar yürürlüğe girmeyecektir. Ayrıca, tasarı Kaliforniya Eyalet Senatosu ve Kaliforniya Valisi tarafından henüz onaylanmamıştır. Bununla birlikte, tasarının yasalaşması durumunda Ermeni lobisinin elde edeceği zafer, benzer bir yasa Federal Hükümet tarafından çıkartılmadığı sürece sembolik olmanın ötesine geçemeyecektir.

Ermeni lobisi ve bağlantılı örgütlerin Türkiye’ye yaptırım uygulanması için kanun koyucuları ikna etme yönündeki sistematik çabaları nispeten yeni bir gelişmedir. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başbakan olduğu 2013 yılında Amerika’yı ziyareti sırasında Yunan ve Ermeni lobileri bir bildiri yayınlayarak Beyaz Saray’a Türkiye’yle yapılacak ticaret anlaşmalarına “sert hukuki şartlar” konulması çağrısı yapmıştır. Bildiride Türkiye’ye “insan hakları ve dini özgürlüklerin düzenli olarak ihlal edildiği Kıbrıs’taki yasadışı ve zalim askeri işgalini” ve “Ermenistan’a uyguladığı yasadışı ekonomik ablukayı” sonlandırma çağrısı yapılmıştır.[7] 2011’de de Yunan ve Ermeni lobi örgütleri ABD Temsilciler Meclisi Komitesi’ne Türkiye’nin ABD’deki yatırımlarına ilişkin olarak benzer itirazlarda bulunmuşlardır. Yapılan itirazlar içerisinde Türkiye’nin “milyonlarca Ermeni, Yunan ve Süryani’ye karşı işlenen soykırımın pişmanlık duymayan faili” ve “Amerika’nın Akdeniz bölgesindeki ticari çıkarlarını tehdit eden bir ülke” olduğu şeklinde iddialar yer almıştır. Ayrıca, Türkiye’nin “Ermenilere abluka uygulayan, Kıbrıs’ı işgal eden, İsrail’le zıtlaşan, Kürtlere saldıran ve ABD’nin bölgesel çıkarlarını baltalayan bir ülke” olduğu ileri sürülmüştür.[8]

Türkiye’ye karşı farklı etnik lobiler arasındaki bu işbirliği Türkiye’ye yapılan yatırımların çekilmesine yönelik son dönemdeki kampanyalarla birlikte pekişmiştir.[9] Bununla bağlantılı olarak AYF tarafından yapılan bir açıklamada ‘Divest Turkey’ kampanyasıyla “diğer etnik ve siyasi örgütlerle bir koalisyon oluşturulması” için çalışıldığı ifade edilmiştir.[10] Bu durum, Türkiye’yle sorunu olan farklı gruplar arasında daha kapsamlı bir işbirliğine işaret etmektedir.

Söz konusu lobi grupları, Türkiye ile müttefikleri arasındaki dış politika anlaşmazlıklarını da kullanmaya çalışmıştır. Bu çerçevede, ABD’nin Türkiye’yle müttefiklik ilişkilerinin sürdürülebilir olup olmadığını sorgulayan sosyal medya kampanyaları başlatmış ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son Washington ziyaretini birlikte protesto etmişlerdir.[11] Söz konusu ziyaret esnasında Türkiye Büyükelçiliği ikametgahı önünde yaşanan olaylarla ilgili olarak ABD Temsilciler Meclisi’nin geçtiğimiz günlerde yayınladığı kınama ANCA’nın lideri Aram Hamparian tarafından memnuniyetle karşılanmıştır. ABD’nin bu şekilde Türkiye’ye yönelik dış politikasında önemli bir adım attığını belirten Hamparian, ABD’nin Türkiye’ye yönelik önceki siyasetinin “Türkiye’nin içerde uyguladığı soykırımsal süreçleri ve yurtdışındaki saldırganlığını görmezden geldiğini” ileri sürmüştür.[12] Aynı konuda Temsilciler Meclisi Avrupa Alt Komitesi’ne ifade de veren Hamparian, Türkiye’nin ABD Büyükelçisi’nin bir an önce sınır dışı edilmesi gerektiğini belirtmiştir. Hamparian, ayrıca, ifadesinde Türkiye’nin “Ermeniler, Yunanlılar, Süryaniler ve diğer Hristiyanlara karşı soykırım” uyguladığını ileri sürmüştür.[13]

Burada Ermeni lobisinin tesirindeki kanun koyucular tarafından bu tür tamamen sembolik yasa tasarılarının kabulüyle ne beklendiği sorulmalıdır. Tarihsel meselelerin bugünün siyasi tartışmalarıyla birleştirilmesi, kanun koyucuların, lobilerin, büyükelçiliklerin ve dışişleri bakanlıklarının büsbütün sembolik konular üzerine yürütülen tartışmaların içine sürüklenmesiyle sonuçlanmıştır. Bu durum ülkelerin birbirleriyle olan ilişkilerine zarar vermekle kalmamış, ayrıca uyguladıkları stratejinin doğası gereği bir türlü uzun vadeli bir kazanım elde edemeyen Ermenilerde hakim olan adaletsizlik duygusunun kalıcılaşmasına neden olmuştur.

Resim: Daily Bruin

 


[1] “Divest Turkey,” Armenian Youth Federation, erişim Haziran 9, 2017, http://www.ayfwest.org/campaigns/divest-turkey.

[2] Robert Spallone, “Armenian students protest Atatürk scholar to leave campus,” The Sundial, Kasım 10, 2016, erişim Haziran 9, 2017, http://sundial.csun.edu/2016/11/armenian-students-protest-atatrk-scholar-to-leave-campus.

[3] Adrin Nazarian and Katcho Achadjian, “Legislature should seek justice for Armenian dead,” Sacramento Bee, Nisan 20, 2015, erişim Haziran 9, 2017, http://www.sacbee.com/opinion/op-ed/soapbox/article19089396.html.

[4] ‘Soykırım’ teriminin Ermeni sorununa ilişkin olarak kullanılmasındaki sorunlar hakkında bir tartışma için bkz.

Pulat Tacar and Maxime Gauin, “State Identity, Continuity, and Responsibility: The Ottoman Empire, the Republic of Turkey and the Armenian Genocide: A Reply to Vahagn Avedian,” The European Journal of International Law 23, no. 3 (2012): 821–35

[5] Siranush Ghazanchyan, “California State Assembly votes to divest from Turkey,” Public Radio of Armenia, Nisan 2, 2017, erişim Haziran 9, 2017, http://www.sacbee.com/opinion/op-ed/soapbox/article19089396.html.

[6] “California State Assembly Votes to Divest from Turkey,” Asbarez, Haziran 1, 2017, erişim Haziran 9, 2017, http://asbarez.com/164027/california-state-assembly-votes-to-divest-from-turkey.

[7] “Greek, Armenian Communities Call for Conditions on Turkey Trade Deal,” Armenian Weekly, Mayıs 21, 2013, erişim Haziran 9, 2017, http://armenianweekly.com/2013/05/21/greek-armenian-communities-call-for-conditions-on-turkey-trade-deal.

[8] Harut Sassounian, “Sassounian: Turkey Seeks to Monopolize Investments in American Indian Tribal Lands,” Asbarez, Kasım 22, 2011, erişim Haziran 9, 2017, http://armenianweekly.com/2011/11/22/sassounian-turkey-seeks-to-monopolize-investments-in-american-indian-tribal-lands.

[9] “California State Assembly Votes to Divest from Turkey,” Asbarez, Haziran 1, 2017, erişim Haziran 9, 2017, http://asbarez.com/164027/california-state-assembly-votes-to-divest-from-turkey.

[10] “UC Divest Turkey Campaign Enters Final Phase,” Armenian Youth Federation, Mart 22, 2017, erişim Haziran 9, 2017, https://ayfwest.org/news/uc-divest-turkey-campaign-enters-final-phase.

[11] “TAKE ACTION: Campaign at Noon Today to Expose Turkey’s Human Rights Abuses,” Asbarez, Mayıs 18, 2017, erişim Haziran 9, 2017, http://asbarez.com/163481/take-action-campaign-at-noon-today-to-expose-turkeys-human-rights-abuses.

[12] “US House of Representatives Unanimously Condemns Erdogan-Ordered Attack on Protesters,” Horizonweekly, Haziran 6, 2017, erişim Haziran 9, 2017, https://horizonweekly.ca/en/us-house-of-representatives-unanimously-condemns-erdogan-ordered-attack-on-protesters.

[13] “ANCA’s Hamparian Testifies Before Congress in Support of Strong Response to Erdogan-Ordered Attacks,” ANCA, Mayıs 25, 2017, erişim Haziran 9, 2017, https://anca.org/press-release/ancas-hamparian-testifies-congress-support-strong-response-erdogan-ordered-attacks.


© 2009-2024 Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Tüm Hakları Saklıdır

 



Henüz Yorum Yapılmamış.

Kaynaklar:

Analiz
Yorum
Blog
Rapor
Bülten