Ömer Engin Lütem

29 Nisan 2014

Başbakan Erdoğan’ın 1915 olaylarına ilişkin mesajına  Diaspora örgütleri olumsuz tepki göstermişlerdir.  Türkiye’nin Ermeni soykırımını tanımasını isteyen bu örgütler için taziye dilenmesi yeterli bulunmamış, bazıları mesajı inkârcılığın yeni bir şekli olarak görmüş, bazıları ise bu yılın 24 Nisan’ı anma etkinliklerine ve özellikle gelecek yıl 1915 olaylarının 100. yıldönümü için yapılacak etkinliklere karşı çıkmak amacını güttüğünü ileri sürmüştür.

Buna karşın Diasporada, az sayıda da olsa, bazı tanınmış kişiler mesajı önemli ve anlamlı bulduklarını ifade etmişlerdir.

Ermenistan Hükümetinin tepkisine gelince, Başkan Sarkisyan 24 Nisan münasebetiyle  yaptığı konuşmada,  soykırım iddialarını ileri sürerek Türkiye’yi şiddetle eleştirmiştir. Ardından Prag’a giderek Avrupa Birliği Doğu Ortaklığı Yüksek Düzey toplantısına katılmış ve orada yaptığı konuşmada da Türkiye’yi eleştirmeyi sürdürmüştür. Böylelikle Sarkisyan, değinmemek suretiyle Erdoğan’ın mesajını önemsememeye çalışmıştır.

Ermenistan Hükümetini içinde ikinci derecede bazı yetkililer mesaj hakkında görüşlerini ifade etmişler ve Diaspora örgütleri gibi olumsuz beyanlarda bulunmuşlardır.

Diğer ülkelere gelince gerek basının gerek siyasi yetkililerin bu mesaja karşı tutumları genelde olumludur. Ancak Cumhurbaşkanı François Hollande mesajın yetersiz olduğundan  söz etmiştir.

Başbakanın taziye bildiren ve Ermenilere karşı iyi niyet ifadeleri içeren bu mesajının gerek diaspora gerek Ermenistan tarafından olumsuz karşılanmasını bir sürpriz değildir. 2015 yılında, deyim yerindeyse Türkiye’ye “yenmek” hayalleri içinde olan Ermenilerin,  bu yolda kendilerini frenleyebilecek herhangi bir girişimi kabul etmek istemeyecekleri zaten belli idi. Ancak bu mesaj onlardan ziyade üçüncü taraflara, yani diğer ülkeler kamuoylarına ve hükümetlerine hitap etmektedir. Türkiye-Ermenistan anlaşmazlığının sıkıntılarını yaşayan ve bu nedenle bir çözüme destek vermeye hazır olan bazı ülkelerin Erdoğan’ın mesajını Türkiye-Ermenistan ilişkilerinde yeni bir başlangıç oluşturtulabilecek nitelikte görmeleri ve desteklemeleri bu açıdan normal olacaktır. Ermenistan’ın aşırı tutumunun ise, Avrupa Birliği Ortak üyeliğini reddettiği bir ortamda, kabul görmesi beklenemez.

Ermenistan 2015 yılı için hazırladığı eylemler için sadece Diasporanın değil diğer bazı ülkelerin yardım ve desteğine ihtiyaç duyacaktır. Bu çerçevede Türkiye’nin uzlaşma istek ve önerilerini reddetmeye devam etmesinin yarar değil zarar getirmesi güçlü bir olasılıktır.