Türkiye’nin başlıca dış politika sorunlarından biri Kıbrıs meselesidir. Çözümü güç bir dış politika meselesi olarak Türkiye’nin karşısına gelen konulardan biri olan Kıbrıs’la ilgili olarak son günlerde önemli gelişmeler yaşanmıştır. Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), Kıbrıs adası açıklarında ve Ege Denizi’nde yaşanan gerginlikleri öne sürerek Türkiye’yi zor durumda bırakmak için çaba harcamaktadır. Bu çabalar sonuncu, Brüksel’de gerçekleştirilen üst düzey Avrupa Birliği (AB) zirvesinin sonucunda Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki eylemlerinin yasa dışı olduğu kararına varılmakla kalınmamış, Türkiye güçlü bir şekilde kınanmıştır. AB, Türkiye’nin GKRY’nin bölgedeki doğalgaz ve petrol rezervleri üzerindeki taleplerine ses çıkarmamasını da ayrıca istekleri arasına eklemiştir.

Güney Kıbrıs Rum Yönetimi adanın tamamını temsil etmemektedir. GKRY, adanın yalnızca Güney kesimini temsil etmektedir. Kuzey’de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ayrı bir varlık olarak yer almaktadır. Kıbrıs meselesine çözüm bulma çabalarının esası söz konusu iki devletinin barışçıl bir şekilde bir araya getirilip yeni bir Kıbrıs devleti yaratmak olduğu cihetle, Ada’daki iki yönetimin barışçıl bir şekilde aynı çerçevede eşitlik esaslarına ve iki bölgeli bir esasa göre nasıl birleştirileceği araştırılmalıdır. Halbuki, Kıbrıs’ın Doğu Akdeniz’de deniz alanları üzerinde egemenlik iddia ettiği ve bu amaçla arama ruhsatları verdiği bilinmektedir. Avrupa Birliği’nin (AB) de GKRY’yi haksız ve hukuk dışı eylemlerinde AB üyesi ülkeler arasındaki dayanışma ilkesi arkasına saklanarak desteklediği bilinmektedir. Kısa bir geçmişe baktığımızda AB’nin çeşitli organları tarafından alınan kararlara rastlamaktayız.

Avrupa Konseyi 22 Mart 2018’de açıkladığı son kararında, Türkiye’yi Doğu Akdeniz’de devam eden sözde hukuksuz eylemlerinden dolayı kınadığı ve “Ege denizindeki tam egemenliğin Kıbrıs ve Yunanistan’a ait olduğu” belirtilmiştir. Bir diğer maddede ise 21 Eylül 2005 ve 23/24 Ekim 2014 tarihlerinde alınan kararları gündeme getirilmiştir. 2005 tarihli karar metninde 1 Mayıs 2004 tarihinde GKRY’nin AB üyesi olduğunun ve uluslararası hukukun süjesi olarak tanındığının altı çizilmektedir.[1] 2014 tarihli karar metninde ise GKRY Türkiye’nin AB müzakere sürecine zarar vermek amacıyla görüşme başlıklarını veto edeceğini açıklamıştır.[2] Ayrıca daha önce de Türkiye’nin münhasır ekonomik bölge içinde sözde yasadışı doğal kaynak araştırması faaliyetlerinden dolayı kınanacağı belirtilmişti. Söz konusu yersiz suçlamalar bugün de mevcuttur. 

Avrupa Konseyi, son karar metinlerini hatırlatarak, Türkiye’nin “acil” olarak eylemlerini sona erdirmesi gerektiği ve Kıbrıs’ın egemenliğinden doğan haklara saygı göstermesinin beklendiği, AB ve uluslararası hukuka uygun olarak, Kıbrıs’ın bölgedeki doğal kaynakları araştırabileceği ve kullanabileceği belirtilmiştir. Bu bağlamda, “iyi komşuluk ilişkilerinin” tesisi, Uluslararası Hukuk yasalarına Türkiye’nin uymak zorunda olduğu ve GKRY de dahil, tüm AB üye ülkeleriyle ilişkilerini normalleştirmesi zorunluluğundan bahsedilmiştir.

Görüldüğü gibi kararda, KKTC gözardı edilerek GKRY yönetimi desteklenmektedir, teşvik edilmektedir. Bu hiç şüphesiz Doğu Akdeniz’de huzuru ve barışı bozucu bir eylem teşkil etmektedir. AB’nin tüm kurumlarıyla uluslararası hukuka saygıyı göz önünde bulundurmasının, yukarıda değinildiği gibi sadece bir ülkeyi değil, ama stratejik önemi yüksek Doğu Akdeniz gibi bir bölgede barış, istikrar ve güvenliği derinden ilgilendiren bir konuda taraflı davranmayı bir yana bırakarak sorumlu davranmaya başlamasının zamanının geldiği düşünülmektedir. AB böyle bir yönelime ne kadar erken girerse Doğu Akdeniz’de yeni bir bunalımın patlamasının önüne o kadar erken geçmiş olacaktır.