Ermeni Doğu Piskoposluğu sitesinde yer alan, tercümesi aşağıda sunulan kısa biyografiye göre, 1818 yılında Anton Berberian adıyla İstanbul’da doğmuş olan Madatia Karakashian Ermeni eleştirel tarih yazımının bir öncüsü olarak kabul edilmektedir. Şehir efsanelerini temel alan tarih yazımını reddetmesiyle öne çıkmıştır. On dokuzuncu yüzyıl Ermeni ilmi üzerinde büyük bir iz bıraktığı kayıtlıdır. Ermeni tarih yazımı, Klasik Ermeni dili, felsefe, coğrafya ve bilimsel materyalizm dalları Karakashian’ın ilim hayatındaki ilgi alanları arasında yer almıştır.
Karakashian ilköğretimini İstanbul’da tamamlamıştır. Genç yaşlarda Viyana’ya gönderilmiş, Viyana’da geçirdiği zaman diliminde manastır mensubu, cemaat üyeliği, üniversite öğrenciliği ve rahiplik görevlerinde bulunmuş, ayrıca akademik kariyere başlamıştır.
Uzun bir dönem Viyana’da yaşadıktan sonra İzmir’e yerleşmiş ve oradaki Mıkhitarist okulunda ders vermiştir. Yıllar sonra bilimsel materyalizmi benimsemesinin bir sonucu olarak dinî yeminlerinden feragat edip İstanbul’a taşınmış ve orada kendisini öğretime ve ilime adamıştır. 1895 yılında en önemli çalışması kabul edilen “Critical History of Armenia” [Ermenistan’ın Eleştirel Tarihi] adlı kitabı Tiflis’te yayınlamıştır. Söz konusu yayın, M.S. beşinci yüzyıla kadar Ermenistan’ın siyasi ve sosyal ilişkileri arasında ilk kez ilişki kurmasıyla ve Ermenistan tarihini anlatırken kaynaklara eleştirel yaklaşımı temel almasıyla öne çıkmıştır.
Söz konusu kısa biyografiden görüldüğü üzere, Osmanlı yönetiminde, Osmanlı tabiiyetinde yaşayan Ermeni nüfusun yaşam ve özgürlük koşullarına bir örnek oluşturması bakımından dikkat çeken Karakashian serbestçe yurtdışında dinî ve ilmî faaliyetini sürdürdükten sonra yaşamına İstanbul ve İzmir’de devam etmiş, sıradan bir gayrimüslim vatandaş olarak öğretim görevlisi olmuştur. İzmir ve İstanbul’daki Ermeni okullarında dersler vermiştir. Bugün Türkler ile Ermeniler arasında atılan düşmanlık tohumlarını yeşertmek isteyenlere karşı gerçek tarihî geçmiş bakımından Karakashian’ın yaşamı örnek oluşturabilecek bir hayat hikâyesidir.
MADATIA KARAKASHIAN’IN DOĞUŞU (ŞUBAT 11, 1818)
Madatia Karakashian Ermeni eleştirel tarih yazımının bir öncüsü ve on dokuzuncu yüzyılda Ermeni ilmi üzerinde izini bırakan üretken bir yazardı.
11 Şubat 1818 tarihinde Anton Berberian olarak İstanbul’da doğmuştur. İlköğretim eğitimini doğum yerinde almıştır. 1832’de Viyana’daki Mıkhitarist Manastırı’na gönderilmiştir. Dört yıllık eğitimden sonra 1836’da dinsel örgüte üye olmuştur. 1844’te Viyana Üniversitesi’nden mezun olmuştur ve bir bekar rahip olmuştur.
1840’larda kariyerine başlamıştır. The Art of Rhetoric (1844) [Hitabet Sanatı] ile Description of Studies (1845) [Çalışmaların Tanımlaması] kitaplarını yayınlamıştır. İkinci kitapta tarih çalışması için prensiplerini belirlemiştir. Şehir efsanelerine dayanan tarih yazımını reddetmiştir ve bir eleştirel yaklaşımın gerekliliğini vurgulamıştır.
1848’de Viyana’dan İzmir’e geçmiştir. İzmir’de bir yerel Mıkhitarist okulunda ders vermiştir. 1855’te benimsediği Alman Felsefeci Ludwig Büchner’in bilimsel materyalizminin tesiriyle Karakashian bir yıl sonra dinî yeminlerinden feragat etmiştir. İstanbul’a taşınmıştır ve kendisini öğretmeye ve ilime adamıştır.
Dil bilgisi çalışmalarından bazılarının 1860’lar ile 1890’lar arasında sekiz ile on arasında yeni baskısı yayınlanmıştır. Bazı felsefe çalışmaları hazırlayacaktır. Bu çalışmalardan en önemlisi materyalist görüşlerini yoğunlaştırmış olduğu “Principles of Logics”dir (1864) [Mantığın Prensipleri].
İncil Evinde çevirmen editörü olarak çalışmıştır ve eşzamanlı olarak şehirdeki Ermeni okullarında emsalsiz bilgi sahibi olduğu Klasik Ermenice öğretmiştir. 1887’de meslektaşı Hagop Kurken ile birlikte tamamen beşinci yüzyılın Klasik Ermenicesi ile yazılmış olan “Jashag vosgeghen tbrootian” (“Taste of Golden Literature”) [Altın Edebiyatın Lezzeti] dergisini yayınlamıştır.
1890’larda yeni kurulan Getronagan okulunda Klasik Ermenice öğretmeye başlamıştır. Ayrıca bir coğrafya ders kitabı koleksiyonu yayınlamıştır. 1895’te Tiflis’te en önemli çalışması ve kaynaklara eleştirel yaklaşımı temel alarak Ermenistan’ın tarihini sunmanın ve M.S. beşinci yüzyıla kadar Ermenistan’ın siyasi ve sosyal ilişkileri arasında ilişki kurmanın ilk girişimi olan “Critical History of Armenia” [Ermenistan’ın Eleştirel Tarihi] yayınlamıştır.
26 Kasım 1903’te İstanbul’da vefat etmiştir.
* Fotoğraf: Solda Papaz Ogustin Gonsdantyan, sağda Madatia Karakashian
© 2009-2024 Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Tüm Hakları Saklıdır
Henüz Yorum Yapılmamış.
-
ÇARLIK RUSYA’NIN BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA DOĞU ANADOLU’YU İŞGALİNDE ERMENİ İŞ BİRLİĞİ
Ahmet Can ÖKTEM 20.11.2020 -
SOSE “MAYRİG” VARTANİAN: RADİKAL ERMENİLER İÇİN BİR “KAHRAMAN SAVAŞÇI ANNE”
Ahmet Can ÖKTEM 17.02.2021 -
ERMENİ APOSTOLİK KİLİSESİ’NİN ABD DOĞU PİSKOPOSLUĞU İHANETİ ANLATIYOR
Ahmet Can ÖKTEM 18.05.2021 -
SİVASLI MURAD - PEK TANINMAYAN, TARTIŞMALI BİRKAÇ KAYNAKTA TASVİR EDİLEN BİR ERMENİ FEDAİSİ
Ahmet Can ÖKTEM 17.06.2022 -
ERMENİ DEVRİMCİ FEDERASYONU’NUN KURUCULARINDAN VE ERMENİ TERÖRİZMİNİN ÖNCÜLERİNDEN KRİSTAPOR MİKAELYAN
Ahmet Can ÖKTEM 08.04.2021
-
ERMENİSTAN’IN İDDİA VE TALEPLERİNE FRANSA’NIN VE RUSYA’NIN DESTEĞİ NEDEN ŞAŞIRTICI DEĞİLDİR
Alev KILIÇ 27.04.2015 -
PAŞİNYAN VE MNATSAKANYAN’IN TÜRKİYE İLE İLİŞKİLER KONUSUNDAKİ ÇELİŞKİLERİ
Berfin Mahide ERTEKİN 11.09.2019 -
AVRASYA İNCELEMELERİ MERKEZİ BEYİN FIRTINASI TOPLANTISI
- 24.04.2013 -
İSVİÇRE’DE MAĞDUR EDİLEN TÜRKLER
Ali Murat TAŞKENT 16.11.2015 -
ERMENİ ELEŞTİREL TARİH YAZIMININ BİR ÖNCÜSÜ: MADATİA KARAKASHİAN
Ahmet Can ÖKTEM 05.03.2021
-
THE TRUTH WILL OUT -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2023 -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2022 -
RADİKAL ERMENİ UNSURLARCA GERÇEKLEŞTİRİLEN MEZALİMLER VE VANDALİZM -
PATRIOTISM PERVERTED -
MEN ARE LIKE THAT -
BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN BORU HATTININ YAŞANAN TARİHİ -
INTERNATIONAL SCHOLARS ON THE EVENTS OF 1915 -
FAKE PHOTOS AND THE ARMENIAN PROPAGANDA -
ERMENİ PROPAGANDASI VE SAHTE RESİMLER -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2021 -
A Letter From Japan - Strategically Mum: The Silence of the Armenians -
Japonya'dan Bir Mektup - Stratejik Suskunluk: Ermenilerin Sessizliği -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2020 -
Anastas Mikoyan: Confessions of an Armenian Bolshevik -
Sovyet Sonrası Ukrayna’da Devlet, Toplum ve Siyaset - Değişen Dinamikler, Dönüşen Kimlikler -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2019 -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2018 -
Ermeni Sorunuyla İlgili İngiliz Belgeleri (1912-1923) - British Documents on Armenian Question (1912-1923) -
Turkish-Russian Academics: A Historical Study on the Caucasus -
Gürcistan'daki Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, Siyaset -
Armenian Diaspora: Diaspora, State and the Imagination of the Republic of Armenia -
Ermeni Sorunu Temel Bilgi ve Belgeler (2. Baskı)
-
EU-TÜRKİYE COOPERATION IN CENTRAL ASIA AND SOUTH CAUCASUS: TOWARDS SUSTAINABLE ENGAGEMENT IN ENERGY AND CONNECTIVITY -
AVİM 2023 YILLIK RAPOR | ANNUAL REPORT -
ÇAĞDAŞ BATI AVRUPA AKADEMİ DÜNYASINDA IRKÇILIĞIN VE YABANCI DÜŞMANLIĞININ ARAŞTIRILMASININ ZORLUĞU: FRANSA ÖRNEĞİ
-
"TÜRKİYE’DE AYDINLARIN ERMENİ SORUNUNA YAKLAŞIMI ÜZERİNE DÜŞÜNCELER" BAŞLIKLI KONFERANS