FRANSA SEÇİMLERİNDE POPÜLİZMİN ARACI: ERMENİSTAN
Yorum No : 2021 / 68
28.12.2021
7 dk okuma

Fransa’da Cumhurbaşkanlığı seçimleri yaklaşırken başkanlık yarışında yükselen popülizmin etkileri açıkça hissediliyor. Diğer Avrupa ülkelerinde son birkaç yıldır olduğu gibi Fransa’da da adaylar popülist milliyetçi söylemlere başvuruyor. Adayların girdiği oy yarışında en dikkat çekici olan ise Ermenistan’a gerçekleştirilen ziyaretler. Anlaşılan önümüzdeki Nisan ayında yapılacak seçimler için Ermenistan bir seçim bölgesi gibi değerlendiriliyor.

Fransa’da yaşayan etnik Ermeni vatandaş sayısı üzerinde bir uzlaşı yok. Farklı kaynaklarda 250.000 ile 750.000 arasında Ermeni kökenli vatandaş olduğunun tahmin edildiği belirtiliyor. Sayıları artırmakla tanınan Ermenistan Diaspora ile İlişkiler Yüksek Komiserliği’nin 2016’da yayınladığı verilere göre bu sayı 650.000 civarında.[1] 2021 rakamlarıyla 700.000’e yakın Ermeni kökenli seçmen varlığından söz edilebilir gibi görünüyor. Fransa’daki başkanlık adayları da bu oylara talip olduklarını göstermek adına Ermenistan’a resmi ziyaretlerde bulunuyorlar.

Fransa seçimlerinde Ermeni seçmenleri kazanabilmek için daha önce de Karabağ sorunu ve 1915 olayları üzerine Türk-Ermeni uyuşmazlığı propaganda malzemesi yapılmıştı. Geçtiğimiz 2017 seçimlerindeki adaylardan ve 2022 seçimleri için de adaylığını koyan aşırı sağcı Marine Le Pen, Karabağ’ın Ermenistan’la tekrar birleşmesini sağlayacak bir anlaşma yapılmasını umut ettiğini dile getirmiş, Fransa’nın Hristiyanların Doğu’daki koruyucusu olduğunu beyan etmişti[2]. Benzer şekilde Fransız Başbakanı olarak da hizmet etmiş olan Francois Fillon “Karabağ’ın Sovyetler tarafından keyfi olarak Ermenistan’dan ayrıldığını” söylemişti. O dönemki adaylar arasında göreceli olarak en ihtiyatlı yaklaşım gösteren Macron olmuştu. Buna rağmen Ermeni toplumuna 1915 olaylarını anma günü ilan etme konusunda söz vermişti. Ancak Macron daha sonraki yıllarda tutumunu giderek sertleştirdi. AGİT Minsk grubu eş başkanı bir ülkenin Cumhurbaşkanı olarak Karabağ savaşı öncesinde ve sırasında Fransa’nın Ermenistan’ı desteklediğini açıkça beyan etti.[3]  Hatta Türkiye’nin Dağlık Karabağ’a Suriye’den paralı asker gönderdiği yönündeki iddiaların savunuculuğunu üstlendi. Popülist söylemin etkisiyle ortaya konulan iddialara karşı somut bir kanıt gösterilemedi ancak Fransa gibi eleştirel düşüncenin merkezi sayılan bir ülkede dahi popülizmin etkisinin ne kadar yükseldiği gözler önüne serilmiş oldu.

Tırmanan popülizmin sonucu olarak 2022 Fransız seçimlerinde etnik Ermeni Fransız vatandaşlarının oylarına talip olan adaylar, geçmiş yıllardaki pratikleri bir adım daha ileri götürerek, Ermenistan’a ziyaretler gerçekleştirmeye başladı. İlk olarak, aşırı sağcı ve İslamofobik söylemleriyle tanınan Eric Zemmour 11 Aralık’ta Ermenistan’a gitti. Müslüman tehdidine karşı Fransa’nın Ermenistan’ı korumakta başarısız olduğu, Ermenistan’ın Müslüman denizinin ortasında Hristiyan bir ulus olduğu gibi söylemlerde bulundu. Ancak Ermenistan’da dahi bu durum tepkiyle karşılandı. Havalimanında gösteri yapan bir grup Ermeni vatandaş, Zemmour’un Ermenistan’ı Müslüman-Hristiyan çatışması eksenine çekmeye çalıştığını, ırkçı söylemler kullanarak Ermenistan’a zarar verdiğini söyleyerek tepki gösterdi.[4] Zemmour’un ziyaretinden hemen önce diasporadaki aşırı milliyetçiliğiyle bilinen Ermeni Devrimci Federasyonu Batı Avrupa Merkez Komitesi (ARF) dahi bir açıklama yayınlayıp, Ermeni toplumunun ırkçı söylemlere alet edilmesine karşı oldukları söylemek zorunda kaldı.[5] Bu tepkide kuşkusuz Ermenistan yanlısı tutumundan kuşku duyulmayan Cumhurbaşkanı Macron’un rakiplerini destekler duruma düşmemek de rol oynadı. Zemmour, Ermenistan Parlamentosu vekillerinden birkaçıyla da görüşerek gezisini tamamladı ve Fransa’ya döndü.

Zemmour’un bu ziyaretinden sonra bir başka Başkan adayının daha Ermenistan’a ziyaret gerçekleştireceği haberleri basına yansıdı. Fransız Cumhuriyetçi partisinden Valerie Pecresse de 21 Aralık Salı günü Ermenistan’a bir ziyaret gerçekleştirdi. Zemmour’a nazaran Pecresse’nin ziyareti daha üst düzey temasların yapıldığı bir ziyaret oldu. Pecresse Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkissian, Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan, Parlamento Başkanı Alen Simonian ve Katholikos Garegin II ile temaslar gerçekleştirdi.[6] Buna ek olarak, Pecresse Azerbaycan toprağı Karabağ’ın Hankendi’ne de beraberindeki heyetle birlikte ziyaret gerçekleştirdi. Pecresse’in yasadışı bu tutumu karşısında Azerbaycan Dışişleri Fransa’ya nota verdi ve Pecresse’yi “istenmeyen kişi” ilan etti.[7]

Fransa seçimlerinde adayların bu yarışı, Ermenistan’ın ne kadar araçsallaştırıldığının da bir göstergesi. Ancak bu araçsallaştırmada Ermenistan yönetiminin ve Ermeni diasporasının yıllardır izlediği “Ermeni Davası” adlı politikanın da rolü var. Örneğin, 2020 Karabağ savaşı sırasında Azerbaycan’a karşı batılı ülkelerden yardım ve destek görebilmek adına, çatışma Avrupa basına “tarihin ilk Hristiyan topluluğu olan Ermenilere saldırı” şeklinde yansıtıldı.[8] Hatta Savaş esnasında bir Ermeni din görevlisinin elinde silahla verdiği pozun Ermenistan’ın resmi Twitter hesabından yayınlanması çatışmanın dini bir çatışma olduğu imajını daha da pekiştirdi.[9] Keza Ermeni Katolikos’u geçmişte Vatikan’a yaptığı ziyaretlerde ve Papa ile görüşmelerinde de Karabağ konusunda Hristiyan dünyasının desteğini beklediklerini defalarca dile getirmişti. Bu propagandanın, Ermenistan’ı Zemmour’un temsil ettiği gibi islamofobik ve nefret odaklı çevreler için cazibe merkezi haline getirmesi kaçınılmazdı.

Ancak bir diğer aday olan Pecresse’nin daha başkan seçilmeden böyle üst düzey ziyaretlerde bulunuyor olması Ermenistan’ın hala bu tip politikaların en çok kendisine zarar verdiği gerçeğinin de yeterince farkında olmadığını gösteriyor. Zira Rusya karşısında denge siyaseti izleyebilmek adına Fransa’nın da içinde bulunduğu AGİT Minsk eş-başkanlarını tekrar sürece dahil etmek isteyen Ermenistan, bu seçeneğin önünü Pecresse’nin Karabağ ziyaretine olanak sağlayarak tamamen tıkamış oldu.  Pecresse seçilse dahi Azerbaycan tarafından “istenmeyen kişi” ilan edilmiş bir Başkanın sürece olumlu katkı yapmasını beklemek doğru olmayacaktır.

Ermenistan’daki yönetimin söz konusu politikalarda ısrar etmesi en çok Ermenistan’a zarar verecektir. Keza Ermeni politikasının üçüncü ülkeler tarafından siyasi bir araç olarak kullanılması, halihazırda son derece hassas olan bölgesel normalleşme sürecini olumsuz etkileyebilir.

 

[1] “France,” Office of the High Commisioner for Diaspora Affairs of the Republic of Armenia, diaspora.gov.am/en/pages/37/france+&cd=16&hl=tr&ct=clnk&gl=tr.  

[2] Emil Danielyan, “French Presidential Hopefuls Woo Ethnic Armenian Voters,” RFL/RL, 23 Nisan 2017, https://www.azatutyun.am/a/28441332.html.

[3] “France sides with Armenia in conflict with Azerbaijan,” Anadolu Ajansı, 30 Eylül 2020, https://www.aa.com.tr/en/europe/france-sides-with-armenia-in-conflict-with-azerbaijan/1990924.

[4] Ani Mejlumyan, “French far-right figure seeks votes in Armenia,” Eurasia.net, 13 Aralık 2021, https://eurasianet.org/french-far-right-figure-seeks-votes-in-armenia.

[5] “Մամլոյ հաղորդագրութիւն. ՀՅԴ Արեւմտեան Եւրոպայի Կեդրոնական Կոմիտէ,” https://alikonline.ir/news/national/item/72705-մամլոյ-հաղորդագրութիւն-հյդ-արեւմտեան-եւրոպայի-կեդրոնական-կոմիտէ.

[6] “Another French Presidential Candidate Visits Armenia,” Azatutyun, 21 Aralık 2021, https://www.azatutyun.am/a/31620016.html.

[7] “Presidential candidate Pecresse declared persona non grata,” New fox, 24 Aralık 2021, https://new.fox-24.com/world/110727.html.

[8] Mark Movsesian, “CHRISTIAN ARMENIA UNDER ATTACK,” First Things, 5 Ekim 2020, https://www.firstthings.com/web-exclusives/2020/10/christian-armenia-under-attack.


© 2009-2024 Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Tüm Hakları Saklıdır

 



Henüz Yorum Yapılmamış.

Kaynaklar:

Analiz
Yorum
Blog
Rapor
Bülten