Moskova Patrikhanesinin (sıklıkla “Rus Ortodoks Kilisesi” olarak hitap edilir) ruhani lideri olan Moskova ve Tüm Rusya Patriği Kirill, yakın zamanda Osmanlı İmparatorluğu döneminde Hıristiyan-Müslüman ilişkileri hakkında bazı yorumlarda bulunmuştur. Patrik Kirill, Rossiya adlı televizyon kanalında bir söyleşi sırasında vahim istikrarsızlıkların devam ettiği Irak ve Suriye’de yaşayan Hıristiyanların çektikleri zorluklara değinmiştir. Bunun sonrasında ise Osmanlı İmparatorluğu dönemini Hıristiyan-Müslüman ilişkileri açısından olumlu bir örnek olarak vermiş ve şunu belirtmiştir: “İslam dünyasında şu anda yaşanan olaylara [Hıristiyanların çektiği zorluklara] benzer daha önce hiçbir şey yaşanmamıştır. Türk, Osmanlı İmparatorluğu örneğine bir bakın. Evet, o dönemde orada Hıristiyan azınlıklar vardı, ancak onlar yok edilmediler.”[1] Patrik Kirill devam ederek, Osmanlı İmparatorluğunun kanunlar düzenleyerek, dini azınlıkların hayatlarında asayiş ve göreceli olarak güvenlik ve istikrar sağladığını belirtmiştir.[2]
Patrik Kirill’in bu sözleri, Ermenistan ve dünya çapındaki Ermeni topluluğunda büyük tepkiye yol açmıştır. Bu sözlerin Ermenileri neden bu kadar öfkelendirdiğini anlamak güç değildir, zira bu sözler Ermenilerin Osmanlı tarihi hakkındaki anlatımına tamamen ters düşmektedir. Ermeniler, atalarının Osmanlı İmparatorluğu döneminde sıklıkla Hıristiyan kimlikleri sebebiyle zulme uğradığını ve Osmanlı devleti tarafından bir sistematik yok etme operasyonuna maruz kaldığını iddia etmektedir. Doğal olarak Patrik Kirill’in sözleri bu iki iddiayla tamamen çelişmektedir.
Bu sebeple pek çok Ermeni, Patrik Kirill’i Ermenilerin 1915 ile ilgili soykırım söylemlerini es geçmekle, hatta bazıları onu Ermenilere “tokat atmakla” suçlamıştır. Patrik Kirill’in sözcüsü gelen bu eleştirilere, Patriğin sözlerini bir çerçeve içerisine oturtarak cevap vermiştir. Sözcü, Patrikhanenin Ermenilerin soykırım söylemine verdiği desteğin değişmediğini belirterek şunları eklemiştir: “Rus Kilisesinin [bu konudaki] tutumu sabittir. Biz bu tutumu uluslararası, Hıristiyanlar-arası ve dinler-arası ortamlarda her zaman açıkça ve alenen muhafaza ettik ve etmeye devam edeceğiz.”[3] Ancak sözcünün Patriğin sözleri için ortaya koyduğu çerçeve, bu sözleri herhangi bir şekilde yalanlamadığı gibi anlamını da değiştirmemiştir. Burada ilginç bir nokta, sözcünün açıklamalarının Rus basınına değil, sadece Ermeni basına yapılmış olmasıdır.[4]
Patrik Kirill’in son derece iyi eğitimli ve zeki bir insan olduğu bilinmektedir. Böyle önde gelen ve birikim sahibi bir kişinin değerli tespitleri dikkate alınmalıdır. Patrik Kirill aynı zamanda Rusya Başkanı Vladimir Putin ile yakın bağları olduğu bilinen birisidir. Bu sebeple bu sözleri Rusya’nın -Rus savaş uçağının düşürülmesi sebebiyle ortaya çıkan- Rusya-Türkiye anlaşmazlığından bir çıkış yolu arayışı olarak yorumlayan iddialar bile vardır. Ancak bu iddialar ayrı bir yorum yazının konusudur.
Burada önemli olan; Hıristiyan dünyasının önde gelen liderlerinden olan Patrik Kirill’in bu sözlerinin, tarihin yorumlanması konusunda Papa Fransuva’nın son zamanlarda göstermiş olduğu davranışlara tam bir tezat teşkil etmesidir. Nisan 2015’den bu yana Papa Fransuva ısrarlı bir şekilde Ermeni soykırım söylemine tutunmaktadır. Kendisinin bu konuda dillendirdiği sözler, onun soykırım teriminin ne anlama geldiğini yeteri kadar kavrayamadığını ortaya koymuştur.[5] Bu konudaki davranışları aynı zamanda bir çifte standardı da gözler önüne sermiştir: Papa Fransuva Hıristiyanların çektikleri acıları öne çıkarmayı tercih ederken, aynı tarihsel bağlamda Müslümanların çektikleri acıları görmezden gelmektedir.[6] Hıristiyan dayanışmasını pekiştirmek ve Roma Katolik Kilisesinin Hıristiyan dünyasındaki konumunu daha da yükseltmek uğruna Papa Fransuva, özünde yanlış bilgi ve çarpıtma üzerine kurulu olan ve “Müslüman Türkü” canavarlaştırmak için kullanılan bir soykırım söylemini bir araç olarak kullanmaktadır. Papa Fransuva’nın bu davranışları, günümüzün gergin ortamında (örnek olarak Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği ülkelerinde son zamanlarda yaşananlara bakınız) Hıristiyan-Müslüman diyaloğunun teşvik edilmesi adına hiçbir şey elde edemediği gibi, tam tersine diyalog kurulmasını baltalamaktadır. Görünüşe bakılacak olarak Papa Fransuva bu zararlı tutumunu sürdürmekte kararlıdır, zira Erivan’dan sürekli olarak kendisinin 24 Nisan 2016’da yapılacak olan anma törenlerine katılmak için Ermenistan’a gideceği söylentileri çıkmaktadır.[7]
Papa Fransuva’nın, Patrik Kirill’in bu konudaki tarihsel yaklaşımını dikkate alması son derece hayırlı olacaktır, zira Patrik Kirill’in yaklaşımı Türk ve İslam düşmanlığına hizmet etmek yerine tarihi gerçekleri ve olguları yansıtmaktadır. Papa Fransuva’nın önyargılı yaklaşımı bize yapıcı hiçbir şey sunmazken, Patrik Kirill’in yaklaşımı, dünyanın en büyük iki dininin mensupları arasında anlayışın sağlanması için ümit verici bir yol sunmaktadır.
*Fotoğraflar: solda Partik Kirill, sağda Papa Fransuva. Fotoğraflar Asbarez.com ve ArmenianAgenda.com'dan alınmıştır.
[1] “Russian Church Reassures Armenians Over Genocide Recognition”, RFE/RL Armenia Report, 11 Ocak 2016.
[2] “Russian Patriarch Glosses Over Armenian Genocide”, Asbarez, http://asbarez.com/144248/russian-patriarch-glosses-over-armenian-genocide/
[3] “Position Of Russian Church Towards Armenians Genocide Is Invariable”, ArmenPress, http://armenpress.am/eng/news/831587/position-of-russian-church-towards-armenian-genocide-is-invariable.html
[4] “Russian Patriarch Glosses Over Armenian Genocide”.
[5] Mehmet Oğuzhan Tulun, “Hukuki Ve Tarihi Bir Tartışmaya Dini Katmak”, AVİM, http://www.avim.org.tr/yorumnotlarduyurular/tr/HUKUKI-VE-TARIHI-BIR-TARTISMAYA-DINI-KATMAK---Mehmet-Oguzhan-TULUN/3994
[6] Mehmet Oğuzhan Tulun, “Papa Fransuva’nın Çifte Standardı – II”, AVİM, http://www.avim.org.tr/yorumnotlarduyurular/tr/PAPA-FRANSUVA%E2%80%99NIN-CIFTE-STANDARDI---II/4135
[7] “Pope Francis Plans to Visit Armenia in April to Commemorate 101st Armenian Genocide Anniversary”, ArmenianAgenda, http://www.armenianagenda.com/post/137106866091/pope-francis-plans-to-visit-armenia-in-april-to
© 2009-2024 Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Tüm Hakları Saklıdır
Henüz Yorum Yapılmamış.
-
DAĞLIK KARABAĞ VE KIRIM: ÇİFTE STANDARTLARIN BİR KARŞILAŞTIRMASI
Mehmet Oğuzhan TULUN 31.03.2014 -
AZERBAYCAN-ERMENİSTAN SINIR SORUNU AİHM GÜNDEMİNDE
Mehmet Oğuzhan TULUN 11.02.2014 -
GEÇMİŞTE YAPILAN HATALARDA ISRAR
Mehmet Oğuzhan TULUN 28.04.2016 -
DİNLER-ARASI DİYALOG İÇİN RİYAKÂR BİR ÇAĞRI
Mehmet Oğuzhan TULUN 17.09.2015 -
ALMANYA’NIN 1915 OLAYLARIYLA İLGİLİ SİYASİ MANEVRALARI
Mehmet Oğuzhan TULUN 01.03.2016
-
FRANSIZ MEDYASININ KARABAĞ SAVAŞI DEĞERLENDİRMESİ
Osman GÜN 03.05.2016 -
TAŞNAK PARTİSİNİN PERİ MASALLARI
Ömer Engin LÜTEM 25.06.2014 -
ERMENİ ARAŞTIRMALARI ÖZEL SAYISI - “TÜRKİYE-ERMENİSTAN İLİŞKİLERİNİN GÜNCEL DURUMU” ÖMER ENGİN LÜTEM
AVİM 04.08.2015 -
ESTONYA DİŞİŞLERİ BAKANI’NIN SÖZDE SOYKIRIM İDDİALARI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALARI ÜZERİNE
Tuğçe TECİMER 03.01.2024 -
AVRUPA’DA GEÇTİĞİMİZ HAFTA (8 OCAK 2018 – 14 OCAK 2018)
Hazel ÇAĞAN ELBİR 15.01.2018
-
THE TRUTH WILL OUT -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2023 -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2022 -
RADİKAL ERMENİ UNSURLARCA GERÇEKLEŞTİRİLEN MEZALİMLER VE VANDALİZM -
PATRIOTISM PERVERTED -
MEN ARE LIKE THAT -
BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN BORU HATTININ YAŞANAN TARİHİ -
INTERNATIONAL SCHOLARS ON THE EVENTS OF 1915 -
FAKE PHOTOS AND THE ARMENIAN PROPAGANDA -
ERMENİ PROPAGANDASI VE SAHTE RESİMLER -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2021 -
A Letter From Japan - Strategically Mum: The Silence of the Armenians -
Japonya'dan Bir Mektup - Stratejik Suskunluk: Ermenilerin Sessizliği -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2020 -
Anastas Mikoyan: Confessions of an Armenian Bolshevik -
Sovyet Sonrası Ukrayna’da Devlet, Toplum ve Siyaset - Değişen Dinamikler, Dönüşen Kimlikler -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2019 -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2018 -
Ermeni Sorunuyla İlgili İngiliz Belgeleri (1912-1923) - British Documents on Armenian Question (1912-1923) -
Turkish-Russian Academics: A Historical Study on the Caucasus -
Gürcistan'daki Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, Siyaset -
Armenian Diaspora: Diaspora, State and the Imagination of the Republic of Armenia -
Ermeni Sorunu Temel Bilgi ve Belgeler (2. Baskı)
-
EU-TÜRKİYE COOPERATION IN CENTRAL ASIA AND SOUTH CAUCASUS: TOWARDS SUSTAINABLE ENGAGEMENT IN ENERGY AND CONNECTIVITY -
AVİM 2023 YILLIK RAPOR | ANNUAL REPORT -
ÇAĞDAŞ BATI AVRUPA AKADEMİ DÜNYASINDA IRKÇILIĞIN VE YABANCI DÜŞMANLIĞININ ARAŞTIRILMASININ ZORLUĞU: FRANSA ÖRNEĞİ
-
"BİR ERMENİ OKULUNUN PANORAMASI: SANASARYAN KOLEJİ" BAŞLIKLI KONFERANS