Ermeni-Türk Çalışmaları Çalıştaylarının (Workshop on Armenian Turkish Scholarship – WATS) sonuncusu 15-18 Eylül 2017 tarihlerinde Almanya’da düzenlenecektir. European Academy Berlin (Berlin Avrupa Akademisi) ile Lepsiushaus Potsdam’ın ev sahipliği yapacağı Çalıştayın destekçileri arasında Michigan Üniversitesi, Sabancı Üniversitesi ve Güney Kaliforniya Üniversitesi Ermeni Çalışmaları Enstitüsü bulunmaktadır.

WATS, 2000 yılında Michigan Üniversitesi tarafından, Birinci Dünya Savaşı sırasında Ermenilerin sevk ve iskânına ilişkin “Türk, Ermeni ve diğer tarihçilerin entelektüel tartışma yapabileceği ilk forum” olarak kurulmuştur.[1]

Utah Üniversitesi’nden Hakan Yavuz, Middle East Critique dergisinde yayınladığı bir makalede yaşanan olayları “soykırım” çerçevesinde ele almayı reddeden akademisyenlerin WATS tarafından davet edilmediğine dikkat çekmiştir. Yavuz, Ermenilerin sevk ve iskanı sırasında yaşanan olayların doğrudan doğruya soykırım olarak nitelendirildiğini ve bu nitelemenin konunun tarihsel bir sorgulamaya maruz bırakılmadan ahlaki ve hukuki bir tartışma haline getirildiğini ifade etmektedir.[2] Bunun sonucunda olayları bu çerçevede ele almayan akademisyenler “soykırım inkârcısı” olarak yaftalanmaktadır.

Normal koşullarda bir akademisyenin meslektaşlarıyla paradigmatik tartışmalara girmeyi reddetmesi akademik sorgulamayı gerektiren tüm alanlarda kabul edilemez addedilir. Ancak WATS, alternatif söylemleri ve eleştirel bir yaklaşım benimseyen akademisyenleri göz ardı etme stratejisi izlemektedir. Bu durum, WATS projesine dâhil olan bazı akademisyenin Ermeni sevk ve iskânı konusundaki çalışmalarını eleştiren, akademik dergilerde yayınlanmış makalelerin göz edildiği söylemsel bir ‘yankı fanusunun’ oluşmasına sebep olmuştur.

Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM), samimi akademik tartışma ve diyalog ortamının ancak ilgili tarafların bir araya gelmesiyle oluşabileceği çağrısını yinelemektedir. Bununla birlikte, tartışmanın iki tarafını bir araya getirmeye yönelik tüm girişimler günümüze kadar başarısız olmuştur. Ayrıca, geçtiğimiz yıl Alman parlamentosunun “Ermeni soykırımını”  kabul eden bir karar almasının da kısmen etkisiyle son dönemde durgun seyreden Türkiye-Almanya ilişkileri dikkate alındığında, son WATS etkinliğinin Almanya’da düzenlenecek olması çoğu gözlemcinin dikkatinden kaçmamıştır.