Ermenistan’da Sovyetler döneminden bu yana hizmet veren 46 yıllık Metsamor Nükleer Enerji Santrali geçtiğimiz yıl geçirdiği kapsamlı yenileme döneminin ardından çalıştırılmaya devam ediyor. Uluslararası toplumdan gelen uyarılara, AB’nin tavsiyelerine ve Türkiye ile Azerbaycan’ın itirazlarına rağmen çalışmaya devam eden santral geçtiğimiz günlerde Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Müdürü Rafael Mariano Grossi tarafından ziyaret edildi.[1] Genel Müdür ziyareti esnasında Cumhurbaşkanı Vahagn Khachaturyan ve Başbakan Nikol Paşinyan başta olmak üzere, Dışişleri, Sağlık ve Altyapı Bakanlarıyla üst düzey temaslarda bulundu.
Ermenistan ziyareti sırasında Başbakan Paşinyan’la görüşen Grossi şahsi Twitter hesabından yaptığı paylaşımında Ermenistan’ın nükleer gücü konusunda Başbakanın gelecekteki planlarına dair ilginç fikirleri olduğunu söyledi.[2] Daha sonra Ajansın sayfasından yapılan detaylı paylaşımdan Paşinyan ile Grossi arasında görüşülen konunun, bir reaktörü kapalı olduğu için tek reaktör ünitesiyle hizmet veren Metsamor’a üçüncü bir reaktör yapılması olduğu anlaşıldı.[3] Paşinyan ile görüşmesinin ardından Grossi Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan ile görüştü. Basına yansıyan detaylardan Mirzoyan’ın “Metsamor Santralinin faaliyetiyle ilgili gereksiz spekülasyonlarda bulunulduğuna dair Grossi’yi bilgilendirdiği öğrenildi.[4] UAEA’nın resmi sayfasında yayınlanan habere göre Grossi, Metsamor Nükleer Santraline gerçekleştirdiği ziyarette gördüklerinden memnun kaldı. Geçen yıl UAEA’nın gönderdiği denetim misyonuna atıfla Metsamor’un güvenliği konusunda yapılan geliştirmelerden olumlu karşıladığı dile getirildi.[5]
Bu noktada geçtiğimiz yıl Ajansın gönderdiği misyonun hazırladığı raporu hatırlamakta fayda var. Keza geçen yıl kapsamlı şekilde bakıma alınan santrale dair hazırlanan raporda reaktör ve nükleer atık yönetimi hakkındaki düzenlemelerle ilgili önemli eksikliklerden bahsediliyordu. Dışişleri Bakanı Mirzoyan’ın iddiasının aksine raportörlerin saptadığı konuları spekülasyon olarak görmek pek mümkün değil. Söz konusu rapora göre 2018 yılında yapılan ilk değerlendirmelere göre santralin UAEA tarafından 30 yılın üzerinde hizmet süresi olan santrallere tavsiye ettiği proaktif tutumun benimsenmediği belirtiliyordu. Ayrıca Güvenlik Analizi Raporlarının yenilenmediği, sistematik bir güvenlik değerlendirme mekanizması olmadığı, eskimeye karşı uzun süreli işletimi destekleyecek kapsamlı bir yönetim planı olmadığı gibi pek çok eksikten bahsedilmişti.[6]
2021 yılında yapılan geniş çaplı modernizasyon çalışmalarını 2018’deki bu saptamalara göre değerlendiren ikinci heyet daha önce saptanan 15’e yakın sorunlu alandan sadece 2’sinin tamamen çözüldüğünü geri kalan sorunların ise bir kısmının belli ölçüde bir kısmının ise yetersiz düzeyde ele alındığını saptıyordu. En önemlisi mekanik, elektronik sistemlerin ve ölçme ve değerlendirme ekipmanlarının eskimeye bağlı olarak değerlendirilmeleri gerekliliğine vurgu yapılıyordu. Ayrıca hala sistematik bir değerlendirme mekanizması kurulmadığı, çevrenin korunması konusuna da dikkat edilmesinin gerekliliğine dikkat çekiliyordu.[7]
Neredeyse 50 yıllık bir Nükleer Santral açısından Ajans raportörlerinin tespitleri oldukça önemli. Zira Çernobil Faciası gibi faciaların önüne geçebilmek adına nükleer santrallerin tüm sistemlerinin güncel ve modern tutulması, düzenli geliştirmeler yapılması oldukça önemli. Metsamor santralinde yapılan geniş çaplı modernizasyona rağmen geçen yıl yapılan ilk değerlendirmelerde Santralin mevcut sorunlarının çok az bir kısmının çözülebildiği anlaşılıyor. Grossi’nin ziyareti esnasında hangi gelişmelere bağlı olarak gördüklerinden memnun kaldığı ancak bir sonraki izleme raporu ile anlaşılabilecek. Ancak Genel Müdürü tarafından çizilen olumlu tablonun aksine Santralin sorunlarının tamamının çözülmüş olması ise pek mümkün görünmüyor. Ajans raportörlerinin saptadıkları hususlardan yola çıkarak geçmişteki acı tecrübeleri hatırlamak ve oluşabilecek potansiyel kazalara karşı toplumu uyarmayı ise spekülasyon olarak değerlendirmemek gerekiyor.
[1] “IAEA Director General Visits Armenia: Discusses Nuclear Energy and Cancer Care,” Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, 6 Ekim 2022, https://www.iaea.org/newscenter/news/iaea-director-general-visits-armenia-discusses-nuclear-energy-and-cancer-care.
[2] “IAEA Head Grossi Visiting Armenia To Discuss Nuclear Safety With Prime Minister,” Urdu Point, 4 Ekim 2022, https://www.urdupoint.com/en/world/iaea-head-grossi-visiting-armenia-to-discuss-1572973.html
[3] “IAEA Director General Visits Armenia: Discusses Nuclear Energy and Cancer Care,” Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, 6 Ekim 2022, https://www.iaea.org/newscenter/news/iaea-director-general-visits-armenia-discusses-nuclear-energy-and-cancer-care.
[4] “At meeting with IAEA Director General, Armenian FM touches upon unnecessary speculations over operation of Metsamor NPP,” ArmenPress, 4 Ekim 2022, https://armenpress.am/eng/news/1094068/.
[5] “At meeting with IAEA Director General, Armenian FM touches upon unnecessary speculations over operation of Metsamor NPP,” ArmenPress, 4 Ekim 2022, https://armenpress.am/eng/news/1094068/.
[6] “EXECUTIVE SUMMARY,” Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, https://www.iaea.org/sites/default/files/documents/review-missions/39_armenian_salto_fu_executive_summary.pdf.
[7] “EXECUTIVE SUMMARY,” Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, https://www.iaea.org/sites/default/files/documents/review-missions/39_armenian_salto_fu_executive_summary.pdf.
© 2009-2024 Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Tüm Hakları Saklıdır
Henüz Yorum Yapılmamış.
-
ERMENİSTAN’IN BAŞBAKANI DEĞİŞTİ ANCAK SÖYLEM HALA AYNI
Tutku DİLAVER 15.05.2018 -
AVRUPA BİRLİĞİ’NİN YEPYENİ VE “İMTİYAZLI” ORTAĞI: ERMENİSTAN
Tutku DİLAVER 06.12.2017 -
CENEVRE’DE AÇILAN “ERMENİ ANITI”
Tutku DİLAVER 24.04.2018 -
ZÜRİH PROTOKOLLERİ VE DİASPORA
Tutku DİLAVER 19.03.2018 -
FRANSA SEÇİMLERİNDE POPÜLİZMİN ARACI: ERMENİSTAN
Tutku DİLAVER 28.12.2021
-
TÜRKLER VE YAHUDİLER - TARİHSEL BİR BAKIŞ
AVİM 16.02.2022 -
ERMENİ ARAŞTIRMALARI ÖZEL SAYISI - “ERMENİSTAN’DA MEDYA GENEL BİR DEĞERLENDİRME” LEYLA BUDAK
AVİM 07.07.2015 -
ERMENİ BASINI SAHTE HABER ÜRETİYOR
Berfin Mahide ERTEKİN 05.11.2019 -
1 TEMMUZ TARİHLİ FRANSIZ YASA TASARISI VE OLASI SONUÇLARI
Mehmet Oğuzhan TULUN 14.07.2016 -
AVİM "28 OCAK İSVİÇRE-PERİNÇEK DURUŞMASININ IŞIĞINDA TÜRK-ERMENİ SORUNU" BAŞLIKLI BİR TOPLANTI DÜZENLEDİ
AVİM 04.02.2015
-
THE TRUTH WILL OUT -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2023 -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2022 -
RADİKAL ERMENİ UNSURLARCA GERÇEKLEŞTİRİLEN MEZALİMLER VE VANDALİZM -
PATRIOTISM PERVERTED -
MEN ARE LIKE THAT -
BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN BORU HATTININ YAŞANAN TARİHİ -
INTERNATIONAL SCHOLARS ON THE EVENTS OF 1915 -
FAKE PHOTOS AND THE ARMENIAN PROPAGANDA -
ERMENİ PROPAGANDASI VE SAHTE RESİMLER -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2021 -
A Letter From Japan - Strategically Mum: The Silence of the Armenians -
Japonya'dan Bir Mektup - Stratejik Suskunluk: Ermenilerin Sessizliği -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2020 -
Anastas Mikoyan: Confessions of an Armenian Bolshevik -
Sovyet Sonrası Ukrayna’da Devlet, Toplum ve Siyaset - Değişen Dinamikler, Dönüşen Kimlikler -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2019 -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2018 -
Ermeni Sorunuyla İlgili İngiliz Belgeleri (1912-1923) - British Documents on Armenian Question (1912-1923) -
Turkish-Russian Academics: A Historical Study on the Caucasus -
Gürcistan'daki Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, Siyaset -
Armenian Diaspora: Diaspora, State and the Imagination of the Republic of Armenia -
Ermeni Sorunu Temel Bilgi ve Belgeler (2. Baskı)
-
EU-TÜRKİYE COOPERATION IN CENTRAL ASIA AND SOUTH CAUCASUS: TOWARDS SUSTAINABLE ENGAGEMENT IN ENERGY AND CONNECTIVITY -
AVİM 2023 YILLIK RAPOR | ANNUAL REPORT -
ÇAĞDAŞ BATI AVRUPA AKADEMİ DÜNYASINDA IRKÇILIĞIN VE YABANCI DÜŞMANLIĞININ ARAŞTIRILMASININ ZORLUĞU: FRANSA ÖRNEĞİ
-
"BİR ERMENİ OKULUNUN PANORAMASI: SANASARYAN KOLEJİ" BAŞLIKLI KONFERANS