20 Ocak 2019 tarihinde Gürcistan’ın güneyinde bulunan Ahilkelek bölgesi Bugaşeni köyünde Mihail Avagyan adında bir Ermeni savaş suçlusu adına yapılan büstün açılışı gerçekleştirilmiştir. Avagyan, savaşırken vurularak öldürülmesine kadar geçen zamanda, Dağlık Karabağ savaşı sırasında Horadiz, Hocalı, Hadrut, Fizuli şehirlerinde Türk sivillere yönelik katliamlardan bizzat sorumlu olan birisi olduğundan söz konusu açılış Azerbaycan ve Türkiye’de sert tepkiyle karşılanmıştır. Dikkat çeken bir nokta, bu büst 22 yıl önce köydeki anıta dikilmiştir; ancak yakın zamanda Cevaheti Ermenilerince tekrar onarılmıştır.

Bu açılış, Cevaheti Ermenilerinin Gürcistan’ın çıkarlarına aykırı bir tutum sergilediği ilk örnek değildir.[1] Cevaheti Ermenileri Gürcistan’ın bağımsızlığından bu yana geçen zamanda aktif bir şekilde ayrılıkçı eylemlerin odağı olmuşlardır. Ancak yakın zamanda Cevaheti Ermeniler Gürcistan hukukuna aykırı bir şekilde Ermenistan pasaportu da almaya başlamışladır. Hem Gürcistan hem de Rusya’da nüfusu bulunan Cevaheti Ermenileri çok daha fazla özyönetim hakkı, Ermeniceye bölgesel dil statüsü verilmesi, Ermeni kiliselerinin kendilerine geri verilmesi, hatta Samtskhe-Cevaheti bölgesinde bir “silahsızlandırılmış bölge”nin tesis edilmesi ve son olarak kendilerine çifte vatandaşlık hakkı verilmesi gibi taleplerle gündeme gelmişlerdir.

Bu açılış ile ilgili olarak ikinci endişe verici nokta ise söz konusu açılışın zamanlaması ile ilgilidir. 20 Ocak tarihi, 1990 yılında Bakü’de sivil halka yönelik katliam sonucu yüzlerce Azerbaycan Türk’ünün katledilmesi ile sonuçlanan olayların gerçekleştiği gün olması nedeniyle Azerbaycan için bir matem günüdür. Nitekim Avegyan’ın büstünün açılışının aynı tarihte yapılması da Azerbaycan Türklerine yönelik bu toplu katliamın anmasına gölge düşürme girişimidir. Daha da endişe verici olan ise anıt açılışına Gürcistan iktidar partisinden iki milletvekilinin, Ermenistan’ın Tiflis büyükelçisi ile birlikte katılmış olmasıdır. Bu “törensel” açılışa ait görüntülerde, büstün yanında, Ermenistan bayrağının da dalgalandığı rahatlıkla görülebilmektedir.[2] Bu yalnızca, geçmişte ayrılıkçı talepleri ile bilinen Gürcistan bu bölgesinde Ermenistan bayrağı dalgalandırarak yapılmış ve Gürcistan halkını provoke etme girişimi değildir; bu aynı zamanda Gürcistan’ın komşuları Azerbaycan ve Türkiye ile aralarındaki Güney Kafkasya’da üçlü işbirliği mekanizmaları açısından da endişe verici bir gelişmedir.

Bu açılışın, radikal Ermenilerin Gürcistan ile Azerbaycan ve Türkiye arasındaki ilişkileri bozmaya dönük girişimlerinden birisi olması ihtimali göz ardı edilemez. Bu tür girişimler şüphesiz radikal Ermenilerin geçmişte sivillere karşı işledikleri suçları örtmesine yönelik çabalardır; ancak bu eylemler bölgesel ilişkilerde etkin bir şekilde yürütülen işbirliği mekanizmalarını da sabote etme amacı taşımaktadır. Ancak, bu girişimler, ancak eğer Gürcistan’da karar vericilerin ayrılıkçılık ve terörizm karşısında tutarlı bir politikası bulunmuyor ise başarılı olabilecektir. Gürcistan’ın bu ülkede bulunan Müslüman azınlıklara yönelik politikası en açık ifadeyle muğlaktır. Gürcistan’ın yeni seçilmiş Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili’nin seçimlerden önce “Türklere” atıfla yaptığı açıklamalar verilebilecek örneklerden yalnızca birisidir. Bir ülkenin yönetimi ise seçim kampanyası yönetmekten farklıdır. Nitekim Türkiye ve Azerbaycan, Gürcistan’ın yeni liderlerinin bölgesel işbirliğinin geliştirilmesi konusundaki kararlılığını –eğer bu işbirliği aşırıcı söylemler ve ayrılıkçılığa kurban edilmezse- görmeyi heyecanla beklemektedir. Ayrıca, önceki yazılarımızda da dikkat çektiğimiz gibi, Gürcistan için tehlike ciddidir. Ancak bu defa söz konusu hatalı davranışın sorumluluğu yalnızca Ermenilerin omuzlarında değildir. Gürcistan da, Ermeni propagandası karşısındaki bu kayıtsızlık ve hatta verilen destekten sorumludur.