Hrant Dink Vakfı, 15 Eylül 2015’te Uluslararası Hrant Dink Ödülleri etkinliğini düzenlemiştir. Ödül gecesinin açılış konuşmasını sosyolog Taner Akçam yapmıştır.[1] Akçam, bu yılın 1915 Olaylarının 100. yılı olduğuna işaretle, konuşmasında ağırlıklı olarak, kendisinin ısrarla ve kışkırtıcı bir üslupla “soykırım” olarak nitelendirdiği 1915 Olaylarına ve Ermeni meselesine değinmiştir.

Akçam’ın 1915 Olaylarıyla ilgili çeşitli yayınları bulunmaktadır. Ancak kendisi, çalışmalarının akademik niteliğindeki ciddi sorunlar sebebiyle; çeşitli akademisyenler ve yazarlar tarafından pek çok kere (bazen ağır bir şekilde) eleştirilmiştir.[2] Bunun en son örneği ise, AVİM’de misafir araştırmacı olarak çalışmalar yapan tarihçi Maxime Gauin’in uluslararası hakemli bir dergide yayınladığı makaledir.[3] Gauin, Akçam’ın eserinde; sahte belge kullanımı, önemli tarihi kaynakların yanlış yansıtılması, özel olarak seçilmiş veya doğruluğu belli olmayan belgelerin abartılması, 1914-1915’te Ermeni devrimci komitelerinin gerçekleştirdiği ayaklanmaların inkârı ve Osmanlı hükümetinin sevk ve iskân politikasının yanlış yansıtılması gibi çok ciddi kusurlar tespit etmiştir. Ancak Akçam bu zamana kadar Gauin’in ve diğer kişilerin kendisine yöneltmiş olduğu eleştirilere bir cevap vermekte başarısız olmuştur.

Akçam ödül gecesi açılış konuşmasında da bariz bir şekilde yanlış olan bilgileri doğru gibi takdim etmiş ve aynı zamanda tarihi gerçekleri de kendi soykırım tezine uyacak şekilde çarpıtmış ve yansıtmıştır. Burada Akçam’ın açılış konuşmasındaki yanlışlara ve bağnazlığa girilmeyecektir, zira bu konuda yeteri kadar eleştiri bulunmaktadır.

AVİM’in yadırgadığı husus, Hrant Dink Vakfının açılış konuşması için Taner Akçam’ı seçmiş olmasıdır. Mesele açılış konuşması yapan kişinin 1915 Olaylarını soykırım olarak nitelemesi veya nitelememesi değildir. Mesele, Hrant Dink Vakfı gibi saygın bir kuruluşun; kendisine yöneltilen eleştirilere cevap vermekte başarısız olduğu için akademik itibarı sarsılmış biri kişiye böyle bir olanak sağlamış olmasıdır.

AVİM; ABD’nin Türkiye Büyükelçisinin, Taner Akçam gibi bir şahsın açılış konuşması yaptığı bir törene katılmış olmasını[4] ayrıca yadırgamaktadır. ABD Büyükelçisi, bu törene katılım gerçekleştirerek, istese de istemese de, tek taraflı ve yanıltıcı görüşlerin beyan edildiği Akçam’ın konuşmasına saygınlık kazandırmıştır. Güncel dış politikası değerlendirildiğinde; ABD, 1915 Olaylarıyla ilgili tartışmada taraf tutmamayı tercih eden bir ülkedir. Bu çerçevede ABD Büyükelçisinin böyle bir törene katılmış olması, temsil ettiği ülkenin dış politikası hakkında soru işaretlerine neden olmaktadır.

İnsanlar, 1915 Olaylarını istedikleri şekilde yorumlamakta serbesttir ve bu konudaki toplumsal tartışmalar sınırlama getirilmeden sürdürülmelidir. Ancak bu bağlamda tek taraflı anlatımlara ve çarpıtmalara başvurulması, tarihi gerçeklerin anlaşılmasına hiçbir katkı sağlamadığı gibi, tartışmanın niteliğini ve ciddiyetini düşürmektedir. Akademik niteliği sahip tarihi bir çalışma; geçmiş olayları, gerçekleşmiş olduğu gibi ortaya koymakta gayret göstermelidir. Akademik bir çalışma, ancak bu niteliğe sahipse mevcut bir tartışmaya anlamlı bir katkıda bulunabilir.