Ermenistan ile Avrupa Birliği arasında Avrupa Komşuluk Politikası Eylem Planı çerçevesinde ilişkiler vardır. Ayrıca Ermenistan’ın Birliğe ortaklığı için müzakereler de sürmektedir.

Geçen hafta, 7 Aralık’ta, Brüksel’de AB-Ermenistan İşbirliği Konseyi toplanmış ve bu konseye ABD’den genişlemeden ve Avrupa komşuluk politikasından sorumlu Stefan Füle ile Ermenistan’dan da Dışişleri Bakanı Edward Nalbantyan katılmıştır. Bu toplantı hakkındaki basın bildirisinde Türkiye-Ermenistan protokolleri konusuna da değinilerek Birliğin bu protokollerin önkoşul olmadan onaylanmasına ve uygulanmasına önem verdiği belirtilmektedir.

Bilindiği gibi protokollerin önkoşul olmadan onaylanması Ermenistan’ın görüşüdür ve bu belgelerin Karabağ Sorunu dikkate alınmadan yürürlüğe konması anlamına gelmektedir. Oysa Türkiye’nin tutumu bununu aksi olup protokollerin Karabağ Sorununda önemli gelişmeler olduktan sonra onaylanması ve uygulanmasını öngörmektedir. Böylecikle, Avrupa Birliği bu konuda Ermenistan görüşünü kabul etmiş olduğunu bir kez daha teyit etmiştir.

Anılan toplantıdan kısa süre önce 1 ve 2 Aralık tarihlerinde Brüksel’de AB-Ermenistan Parlamento İşbirliği Komitesi de toplanmış olup bu konuda taraflarca kabul edilen Nihai Bildiri ve Tavsiyeler belgesinde, Türkiye ile Ermenistan ilişkileri bölümünde de, Ermeni görüşlerini yansıtan hususlar yer almış bulunmaktadır.

Türkiye-Ermenistan protokollerini Ermenistan Meclisi gündeminden, geçici olarak da olsa, çıkaran Ermenistan Hükümetidir. Söz konusu nihai bildiride Türkiye önkoşullar ileri sürdüğü için Ermenistan’ın protokollerin onay sürecini askıya almak durumunda kaldığı belirtilerek bu konuda Ermenistan aklanmaya çalışılmıştır.

Diğer yandan, Türkiye’nin protokolleri yaşama geçirilmesi için Karabağ Sorununun bir an önce çözümlenmesini istemesine karşılık olarak iki ülke ilişkilerinin normalleşmesi ile Karabağ konusunda Minsk Grubu aracılığıyla yürütülen müzakerelerin ayrı süreçler olduğu belirtilerek Türkiye’nin Karabağ Sorununu çözümüne katkıda bulunmasının kabul edilmeyeceği ifade edilmek istenmiştir.

Ayrıca, bu bildiride, Türkiye’nin Ermenistan’a uygulamakta olduğu ambargoyu bir iyi niyet gösterisi olarak protokollerin onaylanmasından önce kaldırması da istenmiştir.

Bunun dışında, Türkiye’den Ermenistan ile diplomatik ve iyi komşuluk ilişkileri kurması ve önkoşul olmadan erken bir tarihte sınırını açması talep edilmiştir.

Son olarak da Avrupa Parlamentosunun 18 Haziran 1987 tarihinde kabul etmiş olduğu Ermeni soykırım iddialarını tanıyan kararı hatırlatılmıştır. Bugünde geçerli olan söz konusu kararın en önemi bölümü Türkiye’nin Ermeni soykırım iddialarını tanımamasının Avrupa Birliği’ne katılımı önünde bir engel teşkil edeceğini ifade etmesidir.

Kısaca, Ermenistan’ın öteden beri savunduğu hususlar söz konusu İşbirliği Komitesi tarafından olduğu gibi kabul edilmiş ve genelde yapılanın aksine bunlarla Türk tarafının görüşleri arasında bir denge kurmak zahmetine girilmemiştir.

Bu toplantıdan iki sonuç çıkarmak mümkündür. Birincisi, Ermeni görüşlerinin olduğu gibi kabul edilmesi, geleneksel olarak Ermenistan’a verilen destek kadar AB’nin Türkiye’ye karşı olumsuz tutumunun devam etmekte olduğunu gösterdiğidir. İkincisi ise AB’ye görüşlerini kolaylıkla kabul ettiren Ermenistan’ın Türkiye ile ilişkilerini normalleştirme sürecinde daha da uzlaşmaz bir tutum içine gireceğidir.